Коми кывйӧ велӧдан содтӧд уджъяс

Материал из Велӧдам коми кыв

Медбӧръя юкӧн небӧгысь:

Вязова Е.Н., Сизова А.В. Методические рекомендации по обучению коми языку как неродному в 1-4 классах. Сыктывкар: ООО «Анбур», 2013. 120 лб. Тираж 1625 экз.

© Вязова Е.Н., 2013

© Сизова А.В., 2013


ВЕЛӦДЫСЬЯСЛЫ ОТСӦГ ВЫЛӦ СОДТӦД УДЖЪЯС


1. Висьтав ӧти кывйӧн:

  • тасьті, рач, пань, пурт, чугун - ...
  • шыд, рок, черинянь, шаньга, юква - ...
  • чӧд, оз, турипув, чӧдлач, пув - ...
  • кыдз, пожӧм, коз, пелысь, бадь - ...
  • мач, акань, ошпи, шур-шар, мозаика - ...
  • пась, кепысь, чышъян, гач, дӧрӧм - ...


2. Инды лишнӧй кыв:

  • талун, тӧрыт, вежалун, войдӧрлун, аскомысь
  • Эжва, Мезень, Печора, Ыб, Сыктыв
  • лӧз, кокни, джуджыд, пемыд, зэра
  • сералі, арталі, мелі, горӧді
  • вылын, дорын, вомын, пытшкын
  • тулыс, гожӧм, рака, ар, тӧв
  • чой, велӧдчысь, вок, пи, ныв, мам
  • юр, пельпом, кок, морт, синкым
  • ода-кора, рака, косму, вӧльгым
  • мича, ыджыд, турунвиж, гӧгрӧс, кольквиж
  • Ухта, Сыктывкар, Визин, Емва, Микунь
  • вылын, дорын, сайын, улын, стенын
  • вӧр, яг, рас, шор, парма


3. Веж ӧти шыпас - артмӧд выль кыв.

  • кор (к_р)
  • шор (ш_р)
  • кань (к_нь)
  • сер (с_р)


4. Мӧвпышт да вочавидз (логика сӧвмӧдӧм могысь).

  • Мыйӧн помасьӧ во?
  • Мый сулалӧ вӧр шӧрын?
  • Мыйсянь заводитчӧ асыв?
  • Кутшӧм рӧма йӧв?


5. Стӧча йит рӧм нимъяс.

комиӧн --------------> рочӧн
кольквиж

сьӧд
кельыдлӧз
гӧрд
еджыд
руд
лӧз
мугӧм
турунвиж
пемыдлӧз

тёмно-синий

голубой
жёлтый
чёрный
красный
коричневый
зелёный
белый
синий
серый


6. Корсь «шонді» кывлы вит кывберд.


7. Тӧдмав, код йылысь мунӧ сёрниыс:

Гора увтӧ Катшыс .... Картаын баксӧ Сюрук .... Диван вылын нявзӧ Мурка ... Видз вылын гӧрдлӧ Серко .... Гидын руксӧ ....


8. Корсь паныд вежӧртаса кывъяс:

  • мича - ...,
  • важ -...,
  • вылын - ...,
  • югыд -...,
  • шоныд -...,
  • пырны -...,
  • сьӧд - ... ,
  • полысь - ...,
  • скӧр - ...,
  • зіль - ... .


9. Артмӧд тайӧ кывъясысь шыпасъяссӧ местанас вежлалӧмӧн выль кывъяс.

  • серпас ->
  • чужӧмбан ->
  • озырлун ->


10. Тӧдмав:

  1. Сизим луна кадколаст.
  2. Нюрын быдмысь юмов вотӧс.
  3. Вогӧгӧрся кадлӧн дас кыкӧд тӧлысь.
  4. Медся уджач вӧрса пемӧс.
  5. Уна сарапана град выв пуктас.


11. Комиӧд кывбӧра эмакывъяс.

  • Улӧс сулалӧ (около окна).
  • Кань узьӧ (под стулом).
  • Компьютер сулалӧ (на столе).
  • Шар ӧшалӧ (над головой).
  • Кыдз пу быдмӧ (у дороги).
  • Менам керка (за дорогой).


12. Тӧдмав, коді кӧні олӧ да узьӧ.

  • Ош узьӧ ....
  • Мӧс, ыж, порсь олӧны ....
  • Ур олӧ ....
  • Морт олӧ ....
  • Лэбач олӧ ....

Отсӧг вылӧ кывъяс: керка, гид, горс, гу, поз.


13. Висьтав пемӧсъяслысь пиянсӧ.

Ыджыд Ичӧт???????????????
Мӧс
Вӧв
Порсь
Пон
Кань
Чипан


14. Аддзы дзебсьӧм кыв:

  • УЛТЫС
  • ОНІШД
  • ӦГПЯЪС
  • АРАЗАВ
  • ДИРЗОДЗ
  • ШЪЯОРС


15. Помав сёрникузяяссӧ - артмӧд кывбур.

  • Ӧшинь улын быдмӧ ....
  • Быдмӧг вылӧ пуксис ....
  • Пызан вылын куйлӧ ....
  • Крӧвать вылын мургӧ ....
  • Вӧрын котралӧ руд ....
  • Паччӧр вылын куйлӧ ....


16. Содты лӧсялана кывбердъяс.

  • Порсь кодь ...
  • Кӧин кодь ...
  • Руч кодь ...
  • Кӧч кодь ...
  • Ош кодь...
  • Ур кодь...


17. Содты колана кыв.

гожӧм рака аски выльлун
тулыс косму тӧрыт вежалун
&&&&&&&&&&&& &&&&&&&&&&&& &&&&&&&&&&&& &&&&&&&&&&&&


18. Гӧгӧрвоӧд омонимъяс.

КОР 1.

2.
3.

КЫВ 1.

2.
3.

ТӦВ 1.

2.


19. Содты колана слог, мед артмис кык торъя кыв.

  • кер(...)тша
  • войт(...)рыш
  • юр(...)кӧтш
  • пар(...)зі


20. Тӧдмав лэбач да чери нимъяс.

Лэбачьяс

  • кӧ_
  • яб_ _
  • ту_ _
  • ю_ _
  • сыр_ _ _
  • чи_ _ _
  • ка_ _ _
  • ра_ _
  • пы_ _ _
  • дзо_ _ _ _
  • ка_ _ _

Черияс

  • к_льч_
  • с_р
  • _кыш
  • г_ч
  • с_н
  • й_рш


21. Корсь пӧвсӧ.

1 ---------> 2
зарни киа лӧнь
кӧрт сьӧлӧма кажитчис
шы ни тӧв скӧр
воис сьӧлӧм вылӧ киподтуя


22. Веж торйӧдӧм кывъяссӧ паныд вежӧртаса кывъясӧн.

  • Водз ар.
  • Ывлаын шоныд.
  • Шонді ёна на шонтӧ.
  • Поводдяыс мича.
  • Кутшӧм гажа!


23. Гиж пемӧс да лэбач нимъяссӧ комиӧн.

(Мышь) кывтӧ-катӧ,
(Сорока) кӧя пыжа,
(Бобр) лопта пелыса,
(Выдра) бӧж зібъя,
(Заяц) ку шапкаа,
(Лиса) ку кепыся,
(Волк) ку эшкына,
(Медведь) ку воля.

Кывкуд: кӧя - грудная часть птицы, лопта - лопасть весла, зіб - шест, воль - шкура оленя или лося.


24. Инды кывъяслысь кывсикасъяс:

  • пелысь
  • мугӧм
  • мунны
  • пырны
  • найӧ
  • шома
  • улын
  • сайын
  • сёян
  • бипур
  • меным


25. Висьтав гажлун нимъяс комиӧн.

  • Новый год -
  • День рождения -
  • Рождество -
  • 8 марта -
  • Пасха -
  • Крещение -


26. Артмӧд схема серти «Велӧдчанін» тема вылӧ сёрникузяяс.

  • Кодъяс? Мый вӧчӧны? Кутшӧм? Кытчӧ?
  • Кодлӧн? Кӧні? Мый вӧчӧ? Мый?
  • Кутшӧм? Коді? Мый вӧчӧ? Кытчань?


27. Висьтав «Ы» шыпассянь заводитчысь кывъяс.

Ытва, ...


28. Тӧдмав пемӧсъясӧс:

  • тайтӧ -
  • чибӧ -
  • польӧ -
  • кутю -
  • сильӧ -
  • бычӧ -


29. Висьтав комиӧн. Кутшӧм вежсьӧм казялін комиӧдӧм бӧрын?

  • Цепь -
  • Фонарь -
  • Петух -
  • Улица -
  • Конфеты -
  • Цыган -
  • Туфли -
  • Сахар -


30. Корсь кывтэчасъясысь ӧшыбка.

  • мунны дача вылӧ
  • лэбны енэж вывті
  • видзӧдны телевизор вылысь
  • пуксьыны автобус вылӧ
  • вуджны туй кузя.


31. Висьтав ӧти кывйӧн.

  • Чери шыд -
  • Шыд сёян дозмук -
  • Кыдз кырсь -
  • Чериысь нянь -


32. Содты колана кыв.

  • Кӧч бӧж кодь дженьыд ....
  • Синва кодь югыд ....
  • Ма кодь юмов ....
  • Би кодь пӧсь ...