Коми грамматика курс

Материал из Велӧдам коми кыв


Грамматика Лексика Тексты Ролик
Inna +

F:Kat-

1.1. Сочетание сущ & сущ

Ф:алфавит Ӧ, І

бур лун рыт вой морт ним бать мам ки юр кар вӧр ва пу чолӧм Чолӧм! Бур лун! Бур рыт! Бур вой! Став бурсӧ!
Inna+

L:Kat+ F:Kat+

1.2. Ответы и вопросы

Ф: гласные, Э, І, Ы, ЙӦ, ЬЫ

ме тэ сійӧ ми ті найӧ тайӧ; тані сэні абу ты ді ма му кань (кынь) 1. — Тайӧ пу? — Абу, тайӧ абу пу, тайӧ му.

— Тайӧ ді? — Абу, тайӧ абу ді, тайӧ ты, Дон ты. — Тайӧ ты? Абу, тайӧ абу ты, тайӧ ді, Сахалин ді. — Тайӧ кар? — Кар. — Сійӧ юркар? — Абу, сійӧ абу юркар. Кар и кар. 2. — Тэ тані? — Тані. — А Дима? — Абу, сійӧ абу тані. Сійӧ сэні.

Kat+

F:Kat+

1.3. Вопросы КОДІ, МЫЙ, КӦНІ; -ЫН

Ф: безударные; роч кывъяс; В

асыв нывка зонка кага керка вичко гортын коді мый кӧні зэв жӧ эм роч мича 1.Бур асыв!

Чолӧм! Тэ коді? Ме Наташа, а тэ коді? Ме Влад. Тэ студент? Студент, а тэ? Ме журналист. Тэ роч? Роч. А тэ? Ме абу роч, ме коми. А тайӧ коді? Тайӧ Дима. Сійӧ студент жӧ? Абу, сійӧ инженер. Бур инженер? Зэв бур! 2. Чолӧм! Тайӧ мый? Тайӧ керка. Коді керкаын. Керкаын зонка. А нывка керкаын? Абу, сійӧ абу керкаын. А кӧні сійӧ? Сійӧ вичкоын. А тайӧ коді? Тайӧ кага. Сійӧ вичкоын жӧ? Абу, сійӧ абу вичкоын. Кӧні сійӧ? Сійӧ гортын.

F:Kat+

1.4. -А, -АН, -Ӧ, частицы

Ф: мягкие согласные; СЬ-ЗЬ; твердые РВ; конечные БДГЗЖ

регыд лоа ола сёрнита на нин нӧ матын ылын кор ӧні комиӧн рочӧн быд яг 1. — Алло, Лена, чолӧм! — Чолӧм, Лида! — Тэ кӧні? — Ме универын. А тэ кӧні? — Ме гортын на. — Кор лоан тані? — Регыд нин

2. — Алло, тэ ылын на? — Абу, матын нин. Регыд нин лоа. 3. — Чолӧм! Коді тані сёрнитӧ комиӧн? — Ме сёрнита. А рочӧн тэ сёрнитан? Рочӧн сёрнита жӧ. Быд морт тані сёрнитӧ рочӧн.

1.5. -ЫС, -АС ур ош ыж шыд яй лы ю чери тасьті дась сёян нӧшта рок вый кык — Тайӧ мый? — Тайӧ сёян. — Сёяныс дась? — Дась. — Кӧні сёяныс? — Сёяныс кык тасьтіын. — Мый тайӧ тасьтіас? — Тані шыд. — Мый эм шыдас? — Шыдас эм ва. — Мый нӧшта эм шыдас? — Вый. — А яйыс шыдас эм? — Эм. — Ур яй? — Абу. — Ош яй? — Абу жӧ, ыж яй. — Яяс эм лы? — Абу, тайӧ яяс лы абу. Лыыс эм чериын. — А кӧні нӧ чериыс? Чериыс юын на. — Бур. А тайӧ тасьтіас мый? — Тані рок. — Рокас выйыс абу на? — Эм нин. — Рокыс бур? — Бур. — А шыдыс? — Шыдыс зэв жӧ бур.
Lena+ 1.6. сочетания слов шӧр дор пом йӧр йӧз туй кузь выль важ пошта лёк жыр шыр сикт уна 1.— Кӧні Сыктывкарын шӧр пошта? — Сыктывкарын шӧр поштаыс кар шӧрын. — Поштаыс выль керкаын? — Абу, сійӧ важ керкаын. — Поштаын уна йӧз? — Зэв уна.

2. — Тайӧ мый? — Тайӧ сикт. — Сійӧ юрсикт? — Абу, сикт и сикт. — Мый эм сиктын? — Сиктын эм вичко да уна керка. — Вичкоыс сикт помын? — Абу, сійӧ сикт шӧрын.— Вичкоыс важ? — Абу, вичкоыс абу важ, сійӧ выль. — А мый эм сикт помас? — Сэні эм важ керка. — Керка дорас эм йӧр? — Эм. — А мый нӧшта эм керка дорас? — Сэні эм туй. — Туйыс кузь? — Зэв кузь. — Туйыс бур? — Абу, туйыс лёк. 3. Кар помын керка, Керкаын жыр, Жыр шӧрын сыр, Сыр дорын шыр.

Lena+

F:Kat

2.1. -ЯС, -ЯН

Ф: аффрикаты

кыдз кӧч пон руч пи кыв кыдзи, олан, аттьӧ, сідз-тадз, сідзкӧ, тшӧтш, аддзысьлытӧдз, аскиӧдз, видза — Видза олан, Лида! — Видза, Лена! Кыдзи олан? — Аттьӧ, сідз-тадз. А тэ кыдзи? — Ме тшӧтш. — Но, сідзкӧ аскиӧдз. — Аддзысьлытӧдз.
Kat+(вежны)

F:Kat

2.2. -ЫСЬ, -СА, немеч

Ф: ПКЧЩ

кытысь яран войтыр котыр немеч прансуз американеч; ыджыд, удж, джыдж, джадж, джодж, со, уналаысь, пуӧ

Талун ыджыд конференция. Уджыс пуӧ. Войтырыс уналаысь. — Прӧща кора, тайӧ йӧзыс комияс? — Абу, найӧ абу комияс. — Кодъяс нӧ найӧ? Кытысь? — Найӧ шведъяс. Швед муысь. — А со тайӧ йӧзыс? — Найӧ немечьяс. Немеч муысь. — Кӧні нӧ комияс? — Комияс тані, тайӧ ыджыд котырас. — А рочьяс кӧні? — Сэні. — А прансузъяс? — Прансузъясыс Прансуз муын на.

Lena 2.3. -АМ, -АННЫД, -ӦНЫ: уджалӧ, велӧдчӧ, мыськалӧ, вӧчӧ; йӧгра, Перым, Кола кӧдж, Кама йыв; этша, дерт олан-вылан Олам тай, вылам 1. — Кӧні олӧны комияс?

— Комияс олӧны Коми Республикаын да Перым муын. — Кӧні нӧшта коми йӧз олӧны? — Кама йылын, Йӧгра муын, Ямалын, Яран муын да Кола кӧджын. — А Мӧскуаын комияс тшӧтш олӧны? — Олӧны, но зэв этша.

2. — Чолӧм, Васьӧ! — Чолӧм, Аннуш! Кыдзи олан-вылан? — Олам тай, вылам. — Уджалан нин? — Уджала дерт! А тэ? — А ме велӧдча на. Кӧні нӧ уджалан? — Банкын уджала. — Зэв бур! И мый сэні вӧчан? — Джодж мыськала. ...

Kat+

F:

2.4. Структура слова велӧдысь, Помӧсдін, Кӧрткерӧс, Визин, Изьва, изьватас, шуӧны, инженерала, велӧда, аддзысьлам, тэнӧ, менӧ, юкӧн, ӧти, гашкӧ 1. — Кодъяс олӧны Кӧрткерӧсын?

— Сэні олӧны кӧрткерӧссаяс. — Кӧні олӧны Помӧсдінсаяс? — Найӧ олӧны Помӧсдінын. — А Изьваын кодъяс олӧны? — Изьва сиктын олӧны изьватасъяс.

3. — Видза олан! — Видза! — Кыдзи тэнӧ шуӧны? — Менӧ шуӧны Мишӧ. А тэнӧ кыдзи шуӧны? — Ме Катьӧ. — Тэ кытысь? — Ме Парижысь. — Кыдзи!? Тэ Прансуз муысь? — Абу-у, Парижыс — Сыктывкарын ӧти кар пом. А тэ кӧні олан? — Ме визинса, Коми муысь жӧ, но ӧні ола Мӧскуаын. — Мый сэні вӧчан? — Уджала. — Кӧні нӧ уджалан? — "Лукойл" котырын. А тэ кӧні уджалан? — Ме велӧдысь. Школаын уджала. — И мый велӧдан? — География. — Зэв бур предмет. — А тэ мый вӧчан? — Инженерала. А тані командировкаын. — Зэв бур. Гашкӧ аддзысьлам на?..

2.5. КОЛӦ (да мый да) сулалӧ, колӧ, меным, тэныд, патера, крӧвать, улӧс, пызан, шкап, небӧг, шылльӧ-мылльӧ, ичӧт, ас, дзоридз, пань 1. — Кӧні тэ олан? — Ас керкаын. — Керкаыс ыджыд? — Абу, сійӧ ичӧт. — Сійӧ выль? — Абу, зэв важ нин. — А выль керка тэныд колӧ? — Меным колӧ выль патера. — А патераас мый колӧ? — Патераас колӧ шкап, пызан, улӧсъяс, джаджъяс, крӧвать. — А нӧшта мый колӧ? — Шылльӧ-мылльӧысь колӧны дзоридзьяс, небӧгъяс, тасьті-пань да мый да.

2. Сыктывкарын олӧны, уджалӧны да велӧдчӧны йӧзыс уналаысь: Визинысь, Кӧрткерӧсысь, Помӧсдінысь да кытысь да. Карса йӧз сёрнитӧны комиӧн да рочӧн. Быд мортлы карас колӧ патера либӧ ас керка. Со кар шӧрын сулалӧ ыджыд керка. Тайӧ керкаыс выль. Керкаас уна бур патера. Быд патераын олӧны йӧз. Каньяс да понъяс тшӧтш сэні олӧны.

2.6. ВОДЗЫН, САЙЫН, ВЕСЬТЫН, ВЫЛЫН, УЛЫН, КОСТЫН

Ф:СЬӦ, ЧЫ, ШИ, ЖЕ

пукалӧ ӧшалӧ куйлӧ, водзын сайын весьтын вылын улын костын пытшкын стен йирк ӧшинь, ӧдзӧс, вевт

— Тайӧ мый? — Тайӧ керка. — Мый эм керкаас? — Керкаас эм вевт, ӧдзӧсъяс да ӧшиньяс. — Керка пытшкын мый эм? — Керка пытшкын жыръяс. Быд жырын эм джодж, стенъяс да йирк. — Мый тайӧ жырас? — Пызан, шкап, диван да улӧс. — Кӧні сулалӧ пызаныс? — Пызаныс сулалӧ ӧшинь да шкап костын. — Мый куйлӧ пызан вылын? — Пызан вылын куйлӧ небӧг. — А мый ӧшалӧ пызан весьтын. — Пызан весьтын ӧшалӧ лампа. — Кӧні нӧ улӧс? — Улӧсыс пызан дорын. — Улӧс улын нӧ коді? — Улӧс улын пукалӧ кань. — Коді пукалӧ пызан сайын? — Пызан сайын пукалӧ зонка. — Мый сулалӧ зонка водзын? — Зонка водзын сулалӧ тасьті. — Мый тасьтіас? — Тасьтіас шыд.

Lena+ 3.1. МЕНАМ -ӦЙ менам, тэнад, сылӧн, миян, тіян, налӧн, ёрт, ов, вич, овна, позьӧ тӧдмасям, вай, Кулӧмдін, Улыс Воч — Вай тӧдмасям!

— Но, позьӧ. Мый нимыд? — Менӧ шуӧны Илля, а тэнӧ? — Менам нимӧй Наташа. Кыдзи тэнад овыд? — Менам овӧй Ванеев. А тэнад? — Ме Логинова. Мый вичыд? — Петрӧвич. Петыр Илля ме. А тэныд мый овнаыд? — Ме Мишӧ Наташ. Микайлӧвна сідзкӧ. — Наташ, тэ кытысь? — Ме Улыс Воч сиктысь? А тэ? — Ме Ыджыдъяг сиктысь. — Тайӧ кӧні? — Тайӧ Удораын. А кӧні Улыс Вочыд? — Сійӧ Кулӧмдін районын, Воч ю дорын.

Lena 3.2. МЕНАМ ЭМ, МЕНАМ АБУ чой, вок, гӧтыр, верӧс, челядь, ань, нимкодь, видзӧда, ёна, верстьӧ гозъя шуда, нывъёрт том, пӧрысь 1. — Ӧльӧш, тӧдмась, тайӧ менам бать — Петыр Иван.

— Видза оланныд, Иван Петрӧвич. — Видза, Ӧльӧш. — А тайӧ менам мамӧй, Педӧр Гальӧ. — Меным зэв нимкодь, Галина Педӧровна. — Меным тшӧтш. — А тайӧ менам Катьӧ чойӧй да Гришӧ вокӧй. — Чолӧм, челядь! — Чолӧм, Ӧльӧш... 2. — Тэнад ыджыд семья? — Абу ёна ыджыд: менам эм бать-мам, чой-вок, кань да пон. — Батьыд пӧрысь нин? — Абу на пӧрысь. — А мамыд? — Сійӧ зэв на том. — Бать-мамыд уджалӧны? — Уджалӧны. — Кӧні? — Мамӧй уджалӧ банкын, а батьӧй инженералӧ. — А чой-вокыд? — Найӧ велӧдчӧны на. — Кӧні найӧ велӧдчӧны? — Чойӧй велӧдчӧ институтын, а вокӧй университетын. — Чойыд верстьӧ нин? — Верстьӧ. Сылӧн эм нин ас семья - верӧс да ичӧт кага. — Найӧ — шуда гозъя. — А вокыд? Сылӧн гӧтырыс эм? — Абу на, но сылӧн эм нывъёрт.

Lena+ 3.3. -ЛӦН ныв, пӧль, пӧч, ыджыд мам, ыджыд бать, айка, энька, тьӧща, тесьт, шуанног, дзик, вежӧртас, сідз 2 1. Рочӧн ми шуам дедушка да бабушка, а комиӧн пӧль - тайӧ батьыдлӧн бать, пӧч - сылӧн гӧтыр, батьыдлӧн мам. Ыджыд мам - тайӧ мамыдлӧн мам, а ыджыд бать - сылӧн верӧс, мамыдлӧн бать. Пӧль да пӧч - пӧрысь гозъя, ыджыд мам да ыджыд бать - абу жӧ том гозъя. (серпасалӧй схема медводдза кум коленалысь). Батьыд - сійӧ пӧльыдлӧн да пӧчыдлӧн пи, а мамыд - ыджыд батьыдлӧн да ыджыд мамыдлӧн ныв.

2. — Машӧ, коді нӧшта тэнад эм рӧдвужысь? — Менам эм айка да энька. — Кодъяс найӧ? — Айкаӧй — менам верӧслӧн бать, а энькаӧй — верӧслӧн мам. — Рочӧн тайӧ лоӧ свекор да свекровь? — Дзик сідз. — А кыдзи лоӧ комиӧн тёща да тесть? — Комиӧн шуӧны тьӧща да тесьт. — Тайӧ дзик рочӧн? — Кывъясыс рочӧсь, а шуанногыс коми. — А вежӧртасыс мый? — Сідз жӧ, кыдзи и рочӧн: тесьтыс - гӧтырыдлӧн бать, а тьӧща - гӧтырыдлӧн мам.

3.6. -ӧн (кок, чунь, бӧж, сой, ныр, вом, пель, пинь, син, кымӧс, кынӧм, морӧс, пельпом, гырддза, дженьыд, паськыд) Тайӧ мый? Тайӧ юр. Тайӧ мый
3.4. Л/В, удвоение йӧв сов вӧв коль чаль бедь додь гадь видз лӧдз 3
Kat+ 3.5. ЙКТМ зон лым из джын тор мӧс тош лыс ен син ун гӧп зеп шеп 1
Inna+ 4.1. КУТШӦМ сэтшӧм, татшӧм, ичӧт, югыд, пемыд, дженьыд, гажа, вына, мисьтӧм, вӧрса, таво,
4.2. Цвет
Inna+ 4.3. -ӦСЬ
4.4. ДЖЫК, МЕД (содтыны - ЫСЬ) шонді, колана, интереснӧй, об, чож, дядь, тьӧт, воча вок, воча чой Коді тэныд лоӧ батьыдлӧн вок? -
Inna 4.5. КОДЬ вывті, мичаник, важиник, буркодь, кукань, рам, кӧрт, чорыд
Lena+ 5.1. кымын, 1-19 куим, кӧин, нёль, ёль, вит, кит, квайт, шайт, кӧкъямыс, ӧкмыс, дас, пас,
Kat+ 5.2. 20-1000, уна, этша (содтыны ӧткымын, некымын) кызь, комын, нелямын, ветымын, квайтымын, сизимдас, кӧкъямысдас, ӧкмысдас, сё, сюрс, этша, ёж
Kat+ 5.3. Арлыд, -ЛЫ арлыд, арӧс, мойд, висьтав, сет, шу, сьыв, ӧввӧ, 2. — Чолӧм Микола! — Бур лун, Снежана. Кыдзи олан-вылан? — Бура ола, а тэ кыдзи? — Бура жӧ. Но, став бурсӧ, Снежана! Аддзысьлытӧдз! — Видза колян, быд бурсӧ тэныд Микола.
5.4. <red>(ме киын)</red>
Lena+ 5.5. <red>йылысь</red> гожӧм, тӧдны, мӧвпавны, йылысь, пыдди,
Lena 6.1. Императив лок, мун, босьт, вай, ну, кор, ворс, сёй, ю, гиж, лыддьы, пукты, татчӧ, нянь,
Lena+ 6.2. Инфинитив узьны, юны, пырны, петны
Lena+ 6.3. Аккузатив миянӧс, тіянӧс, сійӧс, найӧс
Lena+ 6.4. Эн мун сэтчӧ, талун, тадзи, дыр,
6.5. Мунӧй/энӧ мунӧй тшак, письмӧ, сакар
ROlga+ 7.1. Ӧнія кад радейтны, ворсны
ROlga+ 7.2. Ӧнія кад (огасьӧм)
ROlga+ 7.3. Мунан он? гашкӧ
ROlga+ 7.4. LoVe глаголы повны, кувны, отсавны, оз ков
Inna+ 7.5. Ы глаголы кывзыны, ветлыны, аддзыны, восьтыны, лыддьыны, гораа, бура, артмыны, кажитчыны
Inna 8.1. верма/кӧсъя вермыны, кӧсйыны,
8.2. кужа кужны, варччыны, йӧктыны
Inna 8.3. -Ӧ; -ЫН, -ЫСЬ лэдзны,
8.4. -АС, -СЬЫС
8.5. -ЛЫСЬ козьнавны
Inna+ 9.1. локны мыйла, быть
Lena+ 9.2. колян кад неважӧн, тӧрыт, войдӧрлун, поводдя, тшыксис
Lena+ 9.3. локтан кад регыд, аски, шойччыны, саридз, гӧсьт, миянӧ, аскомысь, вежон, локтан,
9.4. серийные послелоги: (ВЫЛЫН, УЛЫН, ВЕСЬТЫН, ВОДЗЫН, САЙЫН, ДОРЫН, ПЫТШКЫН, КОСТЫН).
9.5. МЕНСЬЫМ, МЕЫСЬ, МЕ ПИЫСЬ
Lena+ 10.1. ачым дорйыны
Lena 10.2. (кута мунны) котравны, пондыны, мӧдны, кутчыны
10.3. (ковмас гижны, лоӧ мунны)
Lena+ 10.4. -ЫШТ, -ЛЫ/-В волыны,
Kat+ 10.5. кымын час? (ГӦГӦР, КЫМЫН) стӧч, вӧлі, асывнас, рытнас, луннас, войнас, пажын
Inna+ 11.1. -ӦД (лыдакыв) медводдза, мӧд, коймӧд
Lena+ 11.2. тӧлысь нимъяс
Lena+ 11.3. вежон лунъяс
Lena+ 11.4. КӦ и НЕ-
11.5. имя деятеля -ЫСЬ, профессия
Kat+ 12.1. -ӦН / -НА-
Kat+ 12.2. -КӦД,-ТӦГ
Kat+ 12.3. лои/вӧлі
Lena+ 12.4. став, быд, ставным,
Kat+ 12.5. кыкнан, ӧтнам, коднан
Lena+ 13.1. -СЯНЬ, -ЛАНЬ, -ӦДЗ
Lena+ 13.2. дырйи, чӧж,
Lena+ 13.3. -ӦД, -ТІ, КУЗЯ, ПЫР, ПӦЛӦН, ВОМӦН
Lena+ 13.4. наречия
Kat+ 13.5. ӧта-мӧд
Lena 14.1. -ЛА
Lena 14.2. прич. и сущ. -ЫСЬ, -АН, -ӦМ, -ТӦМ
Lena 14.3. -ӦМА - заочная форма
14.4. (ПӦ, МИСЯ, ШУАН)
14.5. (кодарӧ, ӧтарӧ-мӧдарӧ)
15.1. (-СЬЫ, -АСЬ возвратный залог)
15.2. (безличные предложения СЬЫ)
15.3. (-ӦД понудительный залог)
15.4. -ИГӦН, -ТӦГ, -ТӦДЗ
15.5 (КУЗЬТА, ПАСЬТА)