Коми кыв рочьяслы (1-а класс, 2000) — различия между версиями

Материал из Велӧдам коми кыв
(Новая страница: «Л. А. Моторина СЁРНИТАМ КОМИӦН I КЛАССА ЧЕЛЯДЬЛЫ КОМИӦН СЁРНИТНЫ ВЕЛӦДЧАН НЕБӦГ ЙӦЗӦ…»)
 
 
Строка 1: Строка 1:
Л. А. Моторина
+
Л. А. Моторина
 
 
  СЁРНИТАМ КОМИӦН
 
  СЁРНИТАМ КОМИӦН
 
 
  I КЛАССА ЧЕЛЯДЬЛЫ КОМИӦН СЁРНИТНЫ ВЕЛӦДЧАН НЕБӦГ
 
  I КЛАССА ЧЕЛЯДЬЛЫ КОМИӦН СЁРНИТНЫ ВЕЛӦДЧАН НЕБӦГ
 
   
 
   
Строка 8: Строка 6:
 
   
 
   
 
  Велӧдчан небӧгсӧ серпасаліс С. Г. Терещенко
 
  Велӧдчан небӧгсӧ серпасаліс С. Г. Терещенко
+
  Вынсьӧдіс Коми Республикаса йӧзӧс велӧдан да вылыс тӧдӧмлунъяс министерство
  Вынсьӧдіс Коми Республикаса йӧзӧс велӧдан да вылыс тӧдӧмлунъяс министерство
 
 
   
 
   
 
  Сыктывкар  
 
  Сыктывкар  
 
  Коми небӧг лэдзанін 2000
 
  Коми небӧг лэдзанін 2000
 +
 +
— Видза олан, Лена. Кыдзи олан?
 +
— Аттьӧ, бура.
 +
— Аддзысьлытӧдз.
 +
— Став бурсӧ.
 
   
 
   
— Видза олан, Лена. Кыдзи олан?
+
  — Менӧ шуӧны Ваняӧн. Кыдзи тэнӧ шуӧны? (Мый нимыд?)
— Аттьӧ, бура.
+
  — Аняӧн. (Нимӧй Аня.)
— Аддзысьлытӧдз.
+
  — Кыдзи аканьтӧ шуӧны?
— Став бурсӧ.
+
  — Аканьӧс шуа Таняӧн.
+
 
  — Менӧ шуӧны Ваняӧн. Кыдзи тэнӧ шуӧны? (Мый нимыд?)
 
  — Аняӧн. (Нимӧй Аня.)
 
  — Кыдзи аканьтӧ шуӧны?
 
  — Аканьӧс шуа Таняӧн.
 
 
 
  -ӦН
 
  -ӦН
 
  детинка,
 
  детинка,
Строка 29: Строка 26:
 
  детинкаяс,
 
  детинкаяс,
 
  зонкаяс
 
  зонкаяс
+
 
 
  нывка
 
  нывка
 
  нывкаяс
 
  нывкаяс
+
 
  — Тайӧ коді?
+
  — Тайӧ коді?
  — Тайӧ детинка.
+
  — Тайӧ детинка.
  — А тайӧ Оля. Оля — нывка.
+
  — А тайӧ Оля. Оля — нывка.
+
 
  - ЯС
+
  -ЯС
+
 
 
  Тайӧ коді? — Это кто?
 
  Тайӧ коді? — Это кто?
 
   
 
   
  — Тайӧ коді?
+
  — Тайӧ коді?
  — Ӧльӧксан да Мишук — детинкаяс.
+
  — Ӧльӧксан да Мишук — детинкаяс.
  — А Настук да Ира — нывкаяс.
+
  — А Настук да Ира — нывкаяс.
+
 
 
  мам
 
  мам
 
  бать
 
  бать
 
  пи
 
  пи
 
  ныв
 
  ныв
+
 
 
  — Тайӧ менам бать-мамӧй.
 
  — Тайӧ менам бать-мамӧй.
 
   
 
   
Строка 59: Строка 56:
 
  Тайӧ мый? — Это что?
 
  Тайӧ мый? — Это что?
 
   
 
   
  — Тайӧ нывкаыс менам чойӧй.
+
  — Тайӧ нывкаыс менам чойӧй.
  — Тайӧ мый?
+
  — Тайӧ мый?
  — Тайӧ акань.
+
  — Тайӧ акань.
 
   
 
   
 
  менам — у меня
 
  менам — у меня
Строка 71: Строка 68:
 
  тэнад ...ыд — твой, твоя, твоё, твои
 
  тэнад ...ыд — твой, твоя, твоё, твои
 
   
 
   
  — Менам эм ыджыд вок. Тэнад эм вок?
+
  — Менам эм ыджыд вок. Тэнад эм вок?
  — Да. Менам эм ичӧт вок. Тэнад эм чой?
+
  — Да. Менам эм ичӧт вок. Тэнад эм чой?
  — Абу. Тайӧ нывкаыс тэнад чойыд?
+
  — Абу. Тайӧ нывкаыс тэнад чойыд?
  — Да. Тайӧ менам чойӧй.
+
  — Да. Тайӧ менам чойӧй.
 
   
 
   
 
  да — да
 
  да — да
Строка 86: Строка 83:
 
  - ЫН
 
  - ЫН
 
   
 
   
  — Батьыд гортын?
+
  — Батьыд гортын?
  — Гортын.
+
  — Гортын.
  — Мамыд гортын?
+
  — Мамыд гортын?
  — Абу.
+
  — Абу.
  — Гудӧкыд эм?
+
  — Гудӧкыд эм?
  — Эм.
+
  — Эм.
  — Позьӧ ворсны?
+
  — Позьӧ ворсны?
  — Позьӧ.
+
  — Позьӧ.
 
   
 
   
  — Бур рыт! Батьыд гортын?
+
  — Бур рыт! Батьыд гортын?
  — Абу гортын.
+
  — Абу гортын.
  — Коді гортын?
+
  — Коді гортын?
  — Ме гортын. Ыджыд мам гортын. Ыджыд бать гортын. Пӧч да пӧль абу гортынӧсь.
+
  — Ме гортын. Ыджыд мам гортын. Ыджыд бать гортын. Пӧч да пӧль абу гортынӧсь.
 
   
 
   
 
  горт, керка
 
  горт, керка
Строка 107: Строка 104:
 
  кань
 
  кань
 
   
 
   
  — Тайӧ менам гортӧй. А ме сэні ола.
+
  — Тайӧ менам гортӧй. А ме сэні ола.
  — Менам эм кань. Тэнад эм кань?
+
  — Менам эм кань. Тэнад эм кань?
  — Абу. Менам эм пон.
+
  — Абу. Менам эм пон.
  — Кыдзи шуӧны понтӧ?
+
  — Кыдзи шуӧны понтӧ?
  — Джекӧн. Ме радейта Джекӧс.
+
  — Джекӧн. Ме радейта Джекӧс.
 
   
 
   
 
  велӧдчысь
 
  велӧдчысь
Строка 119: Строка 116:
 
  Ме велӧдчысь. Ме муна школаӧ. Тайӧ менам школаӧй.
 
  Ме велӧдчысь. Ме муна школаӧ. Тайӧ менам школаӧй.
 
   
 
   
  — Тайӧ менам классӧй. Кӧні тэнад классыд?
+
  — Тайӧ менам классӧй. Кӧні тэнад классыд?
  — Менам классӧй сэні.
+
  — Менам классӧй сэні.
 
   
 
   
 
  Аа
 
  Аа
Строка 131: Строка 128:
 
  ВЕЛӦДЫСЬ КЛАССЫН.
 
  ВЕЛӦДЫСЬ КЛАССЫН.
 
   
 
   
  — Видза оланныд, челядь!
+
  — Видза оланныд, челядь!
  — Видза оланныд!
+
  — Видза оланныд!
  — Ме — велӧдысь. Менӧ шуӧны Ольга Ивановнаӧн. Кыдзи тэнӧ шуӧны?
+
  — Ме — велӧдысь. Менӧ шуӧны Ольга Ивановнаӧн. Кыдзи тэнӧ шуӧны?
  — Менӧ шуӧны Олегӧн. Ме — велӧдчысь.
+
  — Менӧ шуӧны Олегӧн. Ме — велӧдчысь.
  — Коді талун дежурнӧй?
+
  — Коді талун дежурнӧй?
  — Ме дежурнӧй.
+
  — Ме дежурнӧй.
  — Бур. Пуксьы.
+
  — Бур. Пуксьы.
 
   
 
   
 
  Оо
 
  Оо
Строка 152: Строка 149:
 
  пызан
 
  пызан
 
   
 
   
  — Кӧні ӧшинь?
+
  — Кӧні ӧшинь?
  — Со ӧшинь.
+
  — Со ӧшинь.
  — Кӧні ӧдзӧс?
+
  — Кӧні ӧдзӧс?
  — Сэні ӧдзӧс.
+
  — Сэні ӧдзӧс.
  — Кӧні улӧс?
+
  — Кӧні улӧс?
  — Тані улӧс.
+
  — Тані улӧс.
  — Тайӧ мый?
+
  — Тайӧ мый?
  — Тайӧ пызан.
+
  — Тайӧ пызан.
 
   
 
   
 
  со — вот
 
  со — вот
Строка 172: Строка 169:
 
  Мый вӧчӧ? — Что делает?
 
  Мый вӧчӧ? — Что делает?
 
   
 
   
  — Мый вӧчӧ велӧдысь?
+
  — Мый вӧчӧ велӧдысь?
  — Велӧдысь пукалӧ.
+
  — Велӧдысь пукалӧ.
  — Мый вӧчӧ велӧдчысь?
+
  — Мый вӧчӧ велӧдчысь?
  — Велӧдчысь сулалӧ.
+
  — Велӧдчысь сулалӧ.
 
   
 
   
 
  сулалӧ
 
  сулалӧ
Строка 183: Строка 180:
 
   
 
   
 
  - Ӧ
 
  - Ӧ
  — Висьтав, коді тайӧ?
+
  — Висьтав, коді тайӧ?
  — Тайӧ ыджыд мамӧй. Тайӧ ыджыд батьӧй.
+
  — Тайӧ ыджыд мамӧй. Тайӧ ыджыд батьӧй.
  — Тэнад эм вок?
+
  — Тэнад эм вок?
  — Да. Со менам ыджыд вокӧй.
+
  — Да. Со менам ыджыд вокӧй.
 
   
 
   
 
  Ыы
 
  Ыы
Строка 198: Строка 195:
 
  Пӧч пукалӧ.
 
  Пӧч пукалӧ.
 
  Шура сулалӧ.
 
  Шура сулалӧ.
  — Бур асыв! Ме муна школаӧ.
+
  — Бур асыв! Ме муна школаӧ.
  — Шура, талун эм коми кыв урок?
+
  — Шура, талун эм коми кыв урок?
  — Абу. Ме талун классын дежурнӧй.
+
  — Абу. Ме талун классын дежурнӧй.
  — Мун, бура дежурит.
+
  — Мун, бура дежурит.
 
   
 
   
 
  Уу
 
  Уу
Строка 209: Строка 206:
 
   
 
   
 
  Ми велӧдчам. Миян коми кыв урок. Ми велӧдам выль кывъяс.
 
  Ми велӧдчам. Миян коми кыв урок. Ми велӧдам выль кывъяс.
  — Мый эм пызан вылын?
+
  — Мый эм пызан вылын?
  — Пызан вылын эм ручка, карандаш, тетрадь, велӧдчан небӧг.
+
  — Пызан вылын эм ручка, карандаш, тетрадь, велӧдчан небӧг.
 
   
 
   
 
  Ии
 
  Ии
Строка 231: Строка 228:
 
  і
 
  і
 
   
 
   
  — Тайӧ коді?
+
  — Тайӧ коді?
  — Тайӧ Игорь. Сійӧ детинка.
+
  — Тайӧ Игорь. Сійӧ детинка.
  — А тэ коді?
+
  — А тэ коді?
  — Ира.
+
  — Ира.
 
  Ме — нывка.
 
  Ме — нывка.
 
  Ме — велӧдчысь.
 
  Ме — велӧдчысь.
Строка 243: Строка 240:
 
   
 
   
 
  Детинкаяс ворсӧны.
 
  Детинкаяс ворсӧны.
  — Менӧ шуӧны Ӧльӧшӧн. Мый нимыд?
+
  — Менӧ шуӧны Ӧльӧшӧн. Мый нимыд?
  — Нимӧй Ӧньӧ.
+
  — Нимӧй Ӧньӧ.
 
   
 
   
 
  — Но! Но! Но!
 
  — Но! Но! Но!
 
   
 
   
  — А кӧні Нина?
+
  — А кӧні Нина?
  — Нина гортын. Сійӧ ворсӧ аканьӧн.
+
  — Нина гортын. Сійӧ ворсӧ аканьӧн.
  — Нина, вай меным нянь.
+
  — Нина, вай меным нянь.
 
   
 
   
 
  Нн
 
  Нн
Строка 268: Строка 265:
 
  ни — ні
 
  ни — ні
 
   
 
   
  — На, Нина, ... . Ну нин.
+
  — На, Нина, ... . Ну нин.
  — Но, нуа.
+
  — Но, нуа.
  — Ну ӧні.
+
  — Ну ӧні.
 
   
 
   
 
  КӦНІ?
 
  КӦНІ?
Строка 276: Строка 273:
 
  Ӧні ме школаын.
 
  Ӧні ме школаын.
 
  Пызан вылын карандаш да ручка. Велӧдысь классын. Сійӧ сулалӧ.
 
  Пызан вылын карандаш да ручка. Велӧдысь классын. Сійӧ сулалӧ.
  — Кӧні тэнад тетрадьыд?
+
  — Кӧні тэнад тетрадьыд?
  — Сійӧ ранецын.
+
  — Сійӧ ранецын.
 
   
 
   
 
  мелі мам
 
  мелі мам
Строка 284: Строка 281:
 
  Рытнас ми гортынӧсь.
 
  Рытнас ми гортынӧсь.
 
  Менам мамӧй пукалӧ улӧс вылын. Сійӧ мелі да шань.
 
  Менам мамӧй пукалӧ улӧс вылын. Сійӧ мелі да шань.
  — Кӧні Миша?
+
  — Кӧні Миша?
  — Миша ывлаын. Сійӧ ворсӧ.
+
  — Миша ывлаын. Сійӧ ворсӧ.
  — Бур лун! Чужан лунӧн, Анна. Со тэныд акань. На, босьт.
+
  — Бур лун! Чужан лунӧн, Анна. Со тэныд акань. На, босьт.
  — Аттьӧ.
+
  — Аттьӧ.
  — Со тэныд козин — серпас. На, Анна.
+
  — Со тэныд козин — серпас. На, Анна.
 
   
 
   
 
  Сс
 
  Сс
Строка 310: Строка 307:
 
  улын
 
  улын
 
   
 
   
  — Анна, ку-ку!
+
  — Анна, ку-ку!
  — Кӧні Нина? Кӧні?
+
  — Кӧні Нина? Кӧні?
  — Ку-ку!
+
  — Ку-ку!
  — Со кӧні! ... .
+
  — Со кӧні! ... .
 
   
 
   
 
  Кк
 
  Кк
Строка 336: Строка 333:
 
  МИ БОЛЬНИЧАЫН.
 
  МИ БОЛЬНИЧАЫН.
 
   
 
   
  — Кыті тэнад висьӧ?
+
  — Кыті тэнад висьӧ?
  — Менам висьӧ кокӧй.
+
  — Менам висьӧ кокӧй.
  — Петкӧдлы, кыті висьӧ. Со тэныд витамин.
+
  — Петкӧдлы, кыті висьӧ. Со тэныд витамин.
  — Аттьӧ.
+
  — Аттьӧ.
  — Менам висьӧ синмӧй.
+
  — Менам висьӧ синмӧй.
  — А менам некыті оз вись. И аддза бура.
+
  — А менам некыті оз вись. И аддза бура.
 
   
 
   
 
  Тт
 
  Тт
Строка 359: Строка 356:
 
  ти — ті
 
  ти — ті
 
   
 
   
  — Кӧні кок?
+
  — Кӧні кок?
  — Тані.
+
  — Тані.
  — Кӧні ки? Кӧні син?
+
  — Кӧні ки? Кӧні син?
  — Со.
+
  — Со.
  — Кыті ... ?
+
  — Кыті ... ?
 
  — ... .
 
  — ... .
  — Мамӧ, ывлаын лымъялӧ. Ме пета ворсны.
+
  — Мамӧ, ывлаын лымъялӧ. Ме пета ворсны.
  — Пет.
+
  — Пет.
  — Ме тшӧтш пета.
+
  — Ме тшӧтш пета.
 
   
 
   
 
  Лл
 
  Лл
Строка 381: Строка 378:
 
  ли — лі
 
  ли — лі
 
   
 
   
  — Толик, лок! Ну .
+
  — Толик, лок! Ну .
  — Но, Алина. Нуа.
+
  — Но, Алина. Нуа.
 
   
 
   
 
  тэ ...ан
 
  тэ ...ан
Строка 393: Строка 390:
 
  рок
 
  рок
 
   
 
   
  — Рома, мый тэ сёян?
+
  — Рома, мый тэ сёян?
  — Ме сёя рок.
+
  — Ме сёя рок.
  — Ира, мый тэ сёян?
+
  — Ира, мый тэ сёян?
  — Меным колӧ рысь да сыр. Аттьӧ.
+
  — Меным колӧ рысь да сыр. Аттьӧ.
 
   
 
   
 
  Рр
 
  Рр
Строка 420: Строка 417:
 
  пась
 
  пась
 
   
 
   
  — Видза олан, мамӧ. Ме пета ывлаӧ.
+
  — Видза олан, мамӧ. Ме пета ывлаӧ.
  — Вова, пасясь да кепысясь.
+
  — Вова, пасясь да кепысясь.
  — Но. Став бурсӧ.
+
  — Но. Став бурсӧ.
 
   
 
   
 
  Вв
 
  Вв
Строка 444: Строка 441:
 
  чери
 
  чери
 
   
 
   
  — Мамӧ, ме отсала тэныд. Лена, лок тшӧтш.
+
  — Мамӧ, ме отсала тэныд. Лена, лок тшӧтш.
  — Аттьӧ, челядь.
+
  — Аттьӧ, челядь.
  — Мый сумкаын?
+
  — Мый сумкаын?
  — Сумкаын еджыд нянь, сьӧд нянь, чери, яй.
+
  — Сумкаын еджыд нянь, сьӧд нянь, чери, яй.
 
   
 
   
 
  Ее
 
  Ее
Строка 461: Строка 458:
 
  гынкӧм
 
  гынкӧм
 
   
 
   
  — Алло! Полина, петан ывлаӧ?
+
  — Алло! Полина, петан ывлаӧ?
  — Пета.
+
  — Пета.
  — Ывлаын шоныд?
+
  — Ывлаын шоныд?
  — Абу шоныд. Ывлаын кӧдзыд. Пасьтась шоныда. Пасясь, кепысясь, шапкаась да гынкӧмась.
+
  — Абу шоныд. Ывлаын кӧдзыд. Пасьтась шоныда. Пасясь, кепысясь, шапкаась да гынкӧмась.
 
   
 
   
 
  Пп
 
  Пп
Строка 484: Строка 481:
 
  майтӧг
 
  майтӧг
 
   
 
   
  — Бур асыв, Рома. Лок мыссьы. Со Мила мыссьӧ.
+
  — Бур асыв, Рома. Лок мыссьы. Со Мила мыссьӧ.
  — Менам майтӧгӧй абу.
+
  — Менам майтӧгӧй абу.
  — Со майтӧг. На, босьт.
+
  — Со майтӧг. На, босьт.
  — Аттьӧ. Ме мысся.
+
  — Аттьӧ. Ме мысся.
 
   
 
   
 
  Мм
 
  Мм
Строка 531: Строка 528:
 
  Коз ... Слава, Лиза, Зина, Роза, Павлик, Вова.
 
  Коз ... Слава, Лиза, Зина, Роза, Павлик, Вова.
 
  ... сулалӧ Ира.
 
  ... сулалӧ Ира.
  — Ира, кӧні ?
+
  — Ира, кӧні ?
  — Со локтӧ кӧр вылын. Сылӧн лӧз , лӧз .
+
  — Со локтӧ кӧр вылын. Сылӧн лӧз , лӧз .
 
   
 
   
 
  зыр
 
  зыр
 
   
 
   
 
  Мороз пӧльлӧн эмӧсь козинъяс.
 
  Мороз пӧльлӧн эмӧсь козинъяс.
  — На, Антон, козин — вӧв.
+
  — На, Антон, козин — вӧв.
  — На, Зина, козин — зыр. Ворс.
+
  — На, Зина, козин — зыр. Ворс.
 
  Сима: «А меным?»
 
  Сима: «А меным?»
  — Со — лӧз лента. ... ин.
+
  — Со — лӧз лента. ... ин.
 
   
 
   
 
  Бб
 
  Бб
Строка 555: Строка 552:
 
  МИ ВОРСАМ.
 
  МИ ВОРСАМ.
 
   
 
   
  — Бур рыт!
+
  — Бур рыт!
  — Бур рыт, Борис. Лок ворсам.
+
  — Бур рыт, Борис. Лок ворсам.
  — Ме — лӧз бобув.
+
  — Ме — лӧз бобув.
  — А ме — Бобик пон: р-рр!
+
  — А ме — Бобик пон: р-рр!
  — Ме — мазі: з-зз!
+
  — Ме — мазі: з-зз!
  — Бур. А менам барабан: бум-бам, тара-рам.
+
  — Бур. А менам барабан: бум-бам, тара-рам.
  — Бур барабан.
+
  — Бур барабан.
 
   
 
   
 
  бур асыв
 
  бур асыв
Строка 587: Строка 584:
 
   
 
   
 
  Детинка петӧ ывлаӧ.
 
  Детинка петӧ ывлаӧ.
  — Мамӧ, кӧні менам дӧрӧмӧй?
+
  — Мамӧ, кӧні менам дӧрӧмӧй?
  — Улӧс вылын.
+
  — Улӧс вылын.
  — А кӧні менам ... ?
+
  — А кӧні менам ... ?
  — Со, Дима, ... дорын. Но и идӧртӧм Сидӧр.
+
  — Со, Дима, ... дорын. Но и идӧртӧм Сидӧр.
 
  ...
 
  ...
 
   
 
   
Строка 642: Строка 639:
 
  Пон увтӧ: «Ув-ув».
 
  Пон увтӧ: «Ув-ув».
 
  Гортын мам гладитӧ ... да гӧрд дӧрӧм. Мамыс корӧ:
 
  Гортын мам гладитӧ ... да гӧрд дӧрӧм. Мамыс корӧ:
  — Гена, пыр гортӧ.
+
  — Гена, пыр гортӧ.
  — Ог на пыр, ме ворса на. Но, мамӧ?
+
  — Ог на пыр, ме ворса на. Но, мамӧ?
  — Но. Ворс...
+
  — Но. Ворс...
 
   
 
   
 
  гӧрд яблӧк
 
  гӧрд яблӧк
Строка 653: Строка 650:
 
  Талун ывлаын усьӧ лым.
 
  Талун ывлаын усьӧ лым.
 
  Детинкаяс ислалӧны даддьӧн. Ӧньӧлӧн сьӧд пась.
 
  Детинкаяс ислалӧны даддьӧн. Ӧньӧлӧн сьӧд пась.
  — Ӧньӧ, пуксьы даддьӧ.
+
  — Ӧньӧ, пуксьы даддьӧ.
  — Ог. А уся кӧ?
+
  — Ог. А уся кӧ?
  — Он усь. Даддьыс выль. Кепысясь.
+
  — Он усь. Даддьыс выль. Кепысясь.
  — Менам абу.
+
  — Менам абу.
  — На, босьт.
+
  — На, босьт.
  — Аттьӧ.
+
  — Аттьӧ.
 
   
 
   
 
  даддьӧн
 
  даддьӧн
Строка 699: Строка 696:
 
   
 
   
 
  Челядь ворсӧны чачаясӧн.
 
  Челядь ворсӧны чачаясӧн.
  — Менам мича акань.
+
  — Менам мича акань.
  — Менам чери.
+
  — Менам чери.
  — Менам руч.
+
  — Менам руч.
  — Менам кӧч.
+
  — Менам кӧч.
 
   
 
   
 
  Лыддьы кывбурсӧ.
 
  Лыддьы кывбурсӧ.
Строка 741: Строка 738:
 
   
 
   
 
  Велӧдысь шуӧ:
 
  Велӧдысь шуӧ:
  — Звук — комиӧн шы, а буква — шыпас. Со «ш» шыпас. Маша, шу: ш-ш, шыр. Маша шуӧ.
+
  — Звук — комиӧн шы, а буква — шыпас. Со «ш» шыпас. Маша, шу: ш-ш, шыр. Маша шуӧ.
  — Ш-ш, шыр.
+
  — Ш-ш, шыр.
  — Саша, шу: ӧшинь, шонді шонтӧ.
+
  — Саша, шу: ӧшинь, шонді шонтӧ.
 
  Саша шуӧ:
 
  Саша шуӧ:
  — Ӧшинь, шонді шонтӧ.
+
  — Ӧшинь, шонді шонтӧ.
 
   
 
   
 
  Велӧд шусьӧгсӧ.
 
  Велӧд шусьӧгсӧ.
Строка 770: Строка 767:
 
   
 
   
 
  Талун Жанналӧн чужан лун.
 
  Талун Жанналӧн чужан лун.
  — Чужан лунӧн, Жанна!
+
  — Чужан лунӧн, Жанна!
  — Со козин — «Жонь» серпас.
+
  — Со козин — «Жонь» серпас.
  — Со «Би кинь» журнал.
+
  — Со «Би кинь» журнал.
  — Аттьӧ.
+
  — Аттьӧ.
 
  ...
 
  ...
 
   
 
   
Строка 799: Строка 796:
 
   
 
   
 
  Усьӧ небыд лым. Челядь ислалӧны лыжиӧн, даддьӧн. Налӧн чужӧмныс гӧрд.
 
  Усьӧ небыд лым. Челядь ислалӧны лыжиӧн, даддьӧн. Налӧн чужӧмныс гӧрд.
  — Со ур пукалӧ.
+
  — Со ур пукалӧ.
  — Кӧні?
+
  — Кӧні?
  — Ув вылын. То тай пашкыр бӧжыс тыдалӧ. Сэні сылӧн шоныд жыр — горс.
+
  — Ув вылын. То тай пашкыр бӧжыс тыдалӧ. Сэні сылӧн шоныд жыр — горс.
 
   
 
   
 
  жи
 
  жи
Строка 845: Строка 842:
 
   
 
   
 
  ЛАВКАЫН.
 
  ЛАВКАЫН.
  — Бур лун!
+
  — Бур лун!
  — Мый колӧ, Алёна?
+
  — Мый колӧ, Алёна?
  — Меным колӧ вый, йӧв, небыд нянь да сёркни йылысь мойд.
+
  — Меным колӧ вый, йӧв, небыд нянь да сёркни йылысь мойд.
  — Пӧжалуйста, босьт.
+
  — Пӧжалуйста, босьт.
  — Аттьӧ.
+
  — Аттьӧ.
 
   
 
   
 
  мойд — сказка
 
  мойд — сказка
Строка 868: Строка 865:
 
  СЁЯНІНЫН.
 
  СЁЯНІНЫН.
 
   
 
   
  — Челядь, мыськӧй китӧ майтӧгӧн. Ёгор, мый сёян?
+
  — Челядь, мыськӧй китӧ майтӧгӧн. Ёгор, мый сёян?
  — Меным колӧ выя нянь да йӧла чай. Аттьӧ.
+
  — Меным колӧ выя нянь да йӧла чай. Аттьӧ.
  — А тэныд, Катюк, мый колӧ?
+
  — А тэныд, Катюк, мый колӧ?
  — Яя шыд да ырӧш. Босьтӧй квайт шайт.
+
  — Яя шыд да ырӧш. Босьтӧй квайт шайт.
 
   
 
   
 
  сёянінын — в столовой
 
  сёянінын — в столовой
Строка 891: Строка 888:
 
  петук — петух
 
  петук — петух
 
   
 
   
  — Мый холодильникын?
+
  — Мый холодильникын?
  — Холодильникын: йӧв, ...
+
  — Холодильникын: йӧв, ...
  — Мый пызан вылын?
+
  — Мый пызан вылын?
  — Пызан вылын: сакар, сукар, ... .
+
  — Пызан вылын: сакар, сукар, ... .
 
   
 
   
 
  Xх
 
  Xх
Строка 921: Строка 918:
 
   
 
   
 
  Юля да Юра — чоя-вока. Юра шуӧ:
 
  Юля да Юра — чоя-вока. Юра шуӧ:
  — Менам горшӧй косьмӧ.
+
  — Менам горшӧй косьмӧ.
  — Мый юан? — юалӧ мамыс.
+
  — Мый юан? — юалӧ мамыс.
  — Ме юа юмов чай. Аттьӧ, мамӧ.
+
  — Ме юа юмов чай. Аттьӧ, мамӧ.
  — Юля, ю йӧв.
+
  — Юля, ю йӧв.
  — Но, мамӧ, юа.
+
  — Но, мамӧ, юа.
  — Ме пуа юква. Сёйӧй.
+
  — Ме пуа юква. Сёйӧй.
 
  ...
 
  ...
 
   
 
   
Строка 963: Строка 960:
 
  пекнича — пятница
 
  пекнича — пятница
 
   
 
   
  — Кытчӧ мунан, Люба?
+
  — Кытчӧ мунан, Люба?
  — Ме муна больничаӧ. Мамӧй — челядьӧс бурдӧдысь.
+
  — Ме муна больничаӧ. Мамӧй — челядьӧс бурдӧдысь.
  — Кӧні больничаыс?
+
  — Кӧні больничаыс?
  — Больничаыс Куратов улича вылын.
+
  — Больничаыс Куратов улича вылын.
  — А ме муна циркӧ. Циркыс Савин улича вылын.
+
  — А ме муна циркӧ. Циркыс Савин улича вылын.
 
   
 
   
 
  бурдӧдысь — врач
 
  бурдӧдысь — врач
Строка 998: Строка 995:
 
   
 
   
 
  Ю дорын эм кык сэтӧр куст. Сэні ми радейтам сёйны сэтӧр.
 
  Ю дорын эм кык сэтӧр куст. Сэні ми радейтам сёйны сэтӧр.
  — Ме сёя сьӧд сэтӧр. Чӧскыд вотӧсыс! Юмов. А тэ мый сёян?
+
  — Ме сёя сьӧд сэтӧр. Чӧскыд вотӧсыс! Юмов. А тэ мый сёян?
  — А ме сёя гӧрд сэтӧр. Чӧскыд жӧ!
+
  — А ме сёя гӧрд сэтӧр. Чӧскыд жӧ!
  — А со сэні куст улын лэбачпиян!
+
  — А со сэні куст улын лэбачпиян!
  — Эн вӧрӧд! Оз позь!
+
  — Эн вӧрӧд! Оз позь!
 
   
 
   
 
  вотӧс — ягода
 
  вотӧс — ягода
Строка 1036: Строка 1033:
 
  ДЫШ ПИ.
 
  ДЫШ ПИ.
 
   
 
   
  — Пиӧй, пиӧй, чеччы, чеччы!
+
  — Пиӧй, пиӧй, чеччы, чеччы!
  — Чечча, но ог мыссьы.
+
  — Чечча, но ог мыссьы.
  — Пиӧй, пиӧй, мыссьы, мыссьы!
+
  — Пиӧй, пиӧй, мыссьы, мыссьы!
  — Мысся, но ог пасьтась.
+
  — Мысся, но ог пасьтась.
  — Пиӧй, пиӧй, пасьтась, пасьтась!
+
  — Пиӧй, пиӧй, пасьтась, пасьтась!
  — Пасьтася, но ог кӧмась.
+
  — Пасьтася, но ог кӧмась.
  — Пиӧй, пиӧй, кӧмась, кӧмась!
+
  — Пиӧй, пиӧй, кӧмась, кӧмась!
  — Кӧмася, но ог мун.
+
  — Кӧмася, но ог мун.
  — Пиӧй, пиӧй, мун, мун!
+
  — Пиӧй, пиӧй, мун, мун!
 
   
 
   
 
  дыш — ленивый
 
  дыш — ленивый
Строка 1060: Строка 1057:
 
  Лыддьы да висьтав, кымын тані ф да п шыяса кыв.
 
  Лыддьы да висьтав, кымын тані ф да п шыяса кыв.
 
   
 
   
  — Мамӧ, кӧні менам гӧрд шарпӧй?
+
  — Мамӧ, кӧні менам гӧрд шарпӧй?
  — Шкапын. Надюк, талун абу шоныд.
+
  — Шкапын. Надюк, талун абу шоныд.
  — Ме платтьӧася, партукася да лӧз ковтаася.
+
  — Ме платтьӧася, партукася да лӧз ковтаася.
  — Но.
+
  — Но.
  — Ми ӧні мунам фабрикаӧ экскурсияӧн. Федялӧн батьыс шофёр. Сійӧ нуас автобусӧн.
+
  — Ми ӧні мунам фабрикаӧ экскурсияӧн. Федялӧн батьыс шофёр. Сійӧ нуас автобусӧн.
  — Бур. Со портфельыд. Босьт.
+
  — Бур. Со портфельыд. Босьт.
 
   
 
   
 
  Кывпесан.
 
  Кывпесан.
Строка 1163: Строка 1160:
 
   
 
   
 
  Лена сулалӧ ӧдзӧс дорын.
 
  Лена сулалӧ ӧдзӧс дорын.
  — Видза олан, Лена!
+
  — Видза олан, Лена!
  — Видза оланныд, Нина Ивановна. Чолӧмала Тіянӧс Ань лунӧн. Со дзоридзьяс.
+
  — Видза оланныд, Нина Ивановна. Чолӧмала Тіянӧс Ань лунӧн. Со дзоридзьяс.
  — Мича дзоридзьяс. Аттьӧ. Кыдзи олан?
+
  — Мича дзоридзьяс. Аттьӧ. Кыдзи олан?
  — Аттьӧ, бура.
+
  — Аттьӧ, бура.
  — Ывлаын кӧдзыд али шоныд?
+
  — Ывлаын кӧдзыд али шоныд?
  — Абу кӧдзыд.
+
  — Абу кӧдзыд.
  — Пӧрччысь. Пыр жырйӧ. Юам маа чай. Менам эм чӧскыд чӧдъя пирӧг.
+
  — Пӧрччысь. Пыр жырйӧ. Юам маа чай. Менам эм чӧскыд чӧдъя пирӧг.
 
   
 
   
 
  чолӧмала Тіянӧс — поздравляю Вас
 
  чолӧмала Тіянӧс — поздравляю Вас
Строка 1177: Строка 1174:
 
  БИБЛИОТЕКАЫН.
 
  БИБЛИОТЕКАЫН.
 
   
 
   
  — Видза оланныд!
+
  — Видза оланныд!
  — Видза олан. Кыдзи тэнӧ шуӧны?
+
  — Видза олан. Кыдзи тэнӧ шуӧны?
  — Менӧ шуӧны Таняӧн.
+
  — Менӧ шуӧны Таняӧн.
  — Бур.
+
  — Бур.
  — Меным колӧ «Би кинь» журнал да дзоридзьяс йылысь небӧг.
+
  — Меным колӧ «Би кинь» журнал да дзоридзьяс йылысь небӧг.
  — На, лыддьы.
+
  — На, лыддьы.
  — Аттьӧ. Аддзысьлытӧдз.
+
  — Аттьӧ. Аддзысьлытӧдз.
  — Аддзысьлытӧдз, Таня.
+
  — Аддзысьлытӧдз, Таня.
 
   
 
   
 
  лунтыр — целый день  
 
  лунтыр — целый день  
Строка 1338: Строка 1335:
 
  КУТШӦМ РӦМА?
 
  КУТШӦМ РӦМА?
 
   
 
   
  — Тайӧ мый?
+
  — Тайӧ мый?
  — Тайӧ тшак.
+
  — Тайӧ тшак.
  — Кутшӧм тшак?
+
  — Кутшӧм тшак?
  — Еджыд гоб. Со оз.
+
  — Еджыд гоб. Со оз.
  — А оз кутшӧм?
+
  — А оз кутшӧм?
  — Гӧрд. Тані сэтӧр.
+
  — Гӧрд. Тані сэтӧр.
  — А сэтӧр кутшӧм?
+
  — А сэтӧр кутшӧм?
  — Сьӧд. А сэні шыр котӧртӧ.
+
  — Сьӧд. А сэні шыр котӧртӧ.
  — А шыр кутшӧм?
+
  — А шыр кутшӧм?
  — Руд.э
+
  — Руд.э
  —       А шонді кутшӧм?
+
  — А шонді кутшӧм?
  — Кольквиж.
+
  — Кольквиж.
  — А кутшӧм тэнад ковтаыд?
+
  — А кутшӧм тэнад ковтаыд?
  — Турунвиж.
+
  — Турунвиж.
  — А кутшӧм менам синмӧй?
+
  — А кутшӧм менам синмӧй?
  — Лӧз.
+
  — Лӧз.
 
  ...
 
  ...
 
   
 
   
  — Гӧрд ошкӧс мойда ог?
+
  — Гӧрд ошкӧс мойда ог?
  — Мойд!
+
  — Мойд!
  — Тэ шуан: «Мойд»?
+
  — Тэ шуан: «Мойд»?
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Лӧз ошкӧс мойда ог?
 
  Лӧз ошкӧс мойда ог?
  — Мойд!
+
  — Мойд!
  — Тэ шуан: «Мойд»?
+
  — Тэ шуан: «Мойд»?
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Руд ошкӧс мойда ог?
 
  Руд ошкӧс мойда ог?
  — Мойд!
+
  — Мойд!
  — Тэ шуан: «Мойд»?
+
  — Тэ шуан: «Мойд»?
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Еджыд ошкӧс мойда ог?
 
  Еджыд ошкӧс мойда ог?
  — Мойд!
+
  — Мойд!
  — Тэ шуан: «Мойд»?
+
  — Тэ шуан: «Мойд»?
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Ме шуа: мойд!
 
  Сьӧд ошкӧс мойда ог?
 
  Сьӧд ошкӧс мойда ог?
Строка 1502: Строка 1499:
 
  Найди пару. — Корсь пӧвсӧ.
 
  Найди пару. — Корсь пӧвсӧ.
 
   
 
   
  дятел сюзь
+
  дятел сюзь
 
  журавль джыдж
 
  журавль джыдж
  сова гулю
+
  сова гулю
  голубь сизь
+
  голубь сизь
  сорока тури
+
  сорока тури
  стриж катша
+
  стриж катша
 
   
 
   
 
  КӦК.
 
  КӦК.
Строка 1690: Строка 1687:
 
  лодка — пыж
 
  лодка — пыж
 
   
 
   
  — Кутшӧм кывбуръяс тэ тӧдан?
+
  — Кутшӧм кывбуръяс тэ тӧдан?
  — Ме тӧда Агния Бартолысь чача йылысь кывбуръяс:
+
  — Ме тӧда Агния Бартолысь чача йылысь кывбуръяс:
 
   
 
   
 
  Миян Таня бӧрдӧ гора:
 
  Миян Таня бӧрдӧ гора:
Строка 1961: Строка 1958:
 
  Кто где живёт? — Коді кӧні олӧ?
 
  Кто где живёт? — Коді кӧні олӧ?
 
   
 
   
  — Тэ сёрнитан комиӧн?
+
  — Тэ сёрнитан комиӧн?
  — Сёрнита комиӧн да рочӧн. Кӧні тэ олан?
+
  — Сёрнита комиӧн да рочӧн. Кӧні тэ олан?
  — Ме ола карын. А кӧні тэ олан?
+
  — Ме ола карын. А кӧні тэ олан?
  — Ме ола сиктын.
+
  — Ме ола сиктын.
 
   
 
   
 
  ЧУЖАН МУ.
 
  ЧУЖАН МУ.

Текущая версия на 13:58, 16 йирым 2017

Л. А. Моторина
СЁРНИТАМ КОМИӦН
I КЛАССА ЧЕЛЯДЬЛЫ КОМИӦН СЁРНИТНЫ ВЕЛӦДЧАН НЕБӦГ

ЙӦЗӦДӦМА КОЙМӦДЫСЬ, СОДТАЛӦМӦН ДА ВЕЖЛАЛӦМӦН

Велӧдчан небӧгсӧ серпасаліс С. Г. Терещенко
Вынсьӧдіс Коми Республикаса йӧзӧс велӧдан да вылыс тӧдӧмлунъяс министерство

Сыктывкар 
Коми небӧг лэдзанін 2000
— Видза олан, Лена. Кыдзи олан?
— Аттьӧ, бура.
— Аддзысьлытӧдз.
— Став бурсӧ.

— Менӧ шуӧны Ваняӧн. Кыдзи тэнӧ шуӧны? (Мый нимыд?)
— Аняӧн. (Нимӧй Аня.)
— Кыдзи аканьтӧ шуӧны?
— Аканьӧс шуа Таняӧн.
-ӦН
детинка,
зонка
детинкаяс,
зонкаяс
нывка
нывкаяс
— Тайӧ коді?
— Тайӧ детинка.
— А тайӧ Оля. Оля — нывка.
-ЯС
Тайӧ коді? — Это кто?

— Тайӧ коді?
— Ӧльӧксан да Мишук — детинкаяс.
— А Настук да Ира — нывкаяс.
мам
бать
пи
ныв
— Тайӧ менам бать-мамӧй.

менам ...ой — мой, моя, моё, мои

вок
чой

Тайӧ мый? — Это что?

— Тайӧ нывкаыс менам чойӧй.
— Тайӧ мый?
— Тайӧ акань.

менам — у меня

ыджыд
ичӧт

тэнад — у тебя
тэнад ...ыд — твой, твоя, твоё, твои

— Менам эм ыджыд вок. Тэнад эм вок?
— Да. Менам эм ичӧт вок. Тэнад эм чой?
— Абу. Тайӧ нывкаыс тэнад чойыд?
— Да. Тайӧ менам чойӧй.

да — да
абу — нет

ыджыд бать
ыджыд мам
пӧч
пӧль

- ЫН

— Батьыд гортын?
— Гортын.
— Мамыд гортын?
— Абу.
— Гудӧкыд эм?
— Эм.
— Позьӧ ворсны?
— Позьӧ.

— Бур рыт! Батьыд гортын?
— Абу гортын.
— Коді гортын?
— Ме гортын. Ыджыд мам гортын. Ыджыд бать гортын. Пӧч да пӧль абу гортынӧсь.

горт, керка
пон

ме ...а

кань

— Тайӧ менам гортӧй. А ме сэні ола.
— Менам эм кань. Тэнад эм кань?
— Абу. Менам эм пон.
— Кыдзи шуӧны понтӧ?
— Джекӧн. Ме радейта Джекӧс.

велӧдчысь

- Ӧ

Ме велӧдчысь. Ме муна школаӧ. Тайӧ менам школаӧй.

— Тайӧ менам классӧй. Кӧні тэнад классыд?
— Менам классӧй сэні.

Аа

акань
— А-а-а!

велӧдысь

ВЕЛӦДЫСЬ КЛАССЫН.

— Видза оланныд, челядь!
— Видза оланныд!
— Ме — велӧдысь. Менӧ шуӧны Ольга Ивановнаӧн. Кыдзи тэнӧ шуӧны?
— Менӧ шуӧны Олегӧн. Ме — велӧдчысь.
— Коді талун дежурнӧй?
— Ме дежурнӧй.
— Бур. Пуксьы.

Оо

ош
оз
— О-о-о!

Кӧні? — Где?

жыр
ӧшинь
улӧс
пызан

— Кӧні ӧшинь?
— Со ӧшинь.
— Кӧні ӧдзӧс?
— Сэні ӧдзӧс.
— Кӧні улӧс?
— Тані улӧс.
— Тайӧ мый?
— Тайӧ пызан.

со — вот
сэні — там
тані — здесь

Ӧӧ

ӧдзӧс
— Ӧ-ӧ-ӧ.

Мый вӧчӧ? — Что делает?

— Мый вӧчӧ велӧдысь?
— Велӧдысь пукалӧ.
— Мый вӧчӧ велӧдчысь?
— Велӧдчысь сулалӧ.

сулалӧ
мунӧ
котӧртӧ
пукалӧ

- Ӧ
— Висьтав, коді тайӧ?
— Тайӧ ыджыд мамӧй. Тайӧ ыджыд батьӧй.
— Тэнад эм вок?
— Да. Со менам ыджыд вокӧй.

Ыы

ыджыд пызан
улӧс вылын
пызан вылын

вылын

Пӧч пукалӧ.
Шура сулалӧ.
— Бур асыв! Ме муна школаӧ.
— Шура, талун эм коми кыв урок?
— Абу. Ме талун классын дежурнӧй.
— Мун, бура дежурит.

Уу

ур
— у-у-у!

Ми велӧдчам. Миян коми кыв урок. Ми велӧдам выль кывъяс.
— Мый эм пызан вылын?
— Пызан вылын эм ручка, карандаш, тетрадь, велӧдчан небӧг.

Ии

ичӧт улӧс
ошпи
каньпи
понпи
— И-и-и!

чань, чибӧ

шонді
мазі
часі

Пызан вылын сулалӧ часі. Сійӧ мунӧ: тіч-точ, тіч-точ. Ӧні сизим час.
— Бур асыв, шонді! А тайӧ коді? Ме тӧда. Таиӧ мазі.

і

— Тайӧ коді?
— Тайӧ Игорь. Сійӧ детинка.
— А тэ коді?
— Ира.
Ме — нывка.
Ме — велӧдчысь.

он сійӧ
она сійӧ
оно сійӧ

Детинкаяс ворсӧны.
— Менӧ шуӧны Ӧльӧшӧн. Мый нимыд?
— Нимӧй Ӧньӧ.

— Но! Но! Но!

— А кӧні Нина?
— Нина гортын. Сійӧ ворсӧ аканьӧн.
— Нина, вай меным нянь.

Нн

нянь

на
но
ны
ну

нуа
нин
ӧні

нӧ
ни — ні

— На, Нина, ... . Ну нин.
— Но, нуа.
— Ну ӧні.

КӦНІ?

Ӧні ме школаын.
Пызан вылын карандаш да ручка. Велӧдысь классын. Сійӧ сулалӧ.
— Кӧні тэнад тетрадьыд?
— Сійӧ ранецын.

мелі мам
тасьті

Рытнас ми гортынӧсь.
Менам мамӧй пукалӧ улӧс вылын. Сійӧ мелі да шань.
— Кӧні Миша?
— Миша ывлаын. Сійӧ ворсӧ.
— Бур лун! Чужан лунӧн, Анна. Со тэныд акань. На, босьт.
— Аттьӧ.
— Со тэныд козин — серпас. На, Анна.

Сс

серпас

са
со
су
сы

сӧ
си — сі

— Со ... . На, Анна, ... .
— Со ... . На, Анна, ... .

пызан улын
улӧс улын

улын

— Анна, ку-ку!
— Кӧні Нина? Кӧні?
— Ку-ку!
— Со кӧні! ... .

Кк

кор
кӧин
кык
кӧні
кӧк
кок

кӧ

Кӧк кӧкӧ: «Ку-ку! Ку-ку! Ку-ку!»

Кыті? Где?

син
ки
кок

МИ БОЛЬНИЧАЫН.

— Кыті тэнад висьӧ?
— Менам висьӧ кокӧй.
— Петкӧдлы, кыті висьӧ. Со тэныд витамин.
— Аттьӧ.
— Менам висьӧ синмӧй.
— А менам некыті оз вись. И аддза бура.

Тт

тӧв

та
то
ту
ты

тані
ті
кыті

тӧ
ти — ті

— Кӧні кок?
— Тані.
— Кӧні ки? Кӧні син?
— Со.
— Кыті ... ?
— ... .
— Мамӧ, ывлаын лымъялӧ. Ме пета ворсны.
— Пет.
— Ме тшӧтш пета.

Лл

лым чир

лун
улын
улӧс
талун

лӧ
ли — лі

— Толик, лок! Ну .
— Но, Алина. Нуа.

тэ ...ан

Иралӧн сыр, ... .
Ромалӧн рок.

рысь
сыр
рок

— Рома, мый тэ сёян?
— Ме сёя рок.
— Ира, мый тэ сёян?
— Меным колӧ рысь да сыр. Аттьӧ.

Рр

руч

рок
рис
рыт
кор
ур
турун

рӧ

Риталӧн ур.

Кодлӧн? У кого?

кепысь
шарп
шапка
пась

— Видза олан, мамӧ. Ме пета ывлаӧ.
— Вова, пасясь да кепысясь.
— Но. Став бурсӧ.

Вв

вӧв

вӧр
ворсны
вылын
ывла
ва

вӧ

ТӦВ.
Вова ворсӧ ывлаын.
Вова вӧв вылын:
— Но-о!

сьӧд нянь
чери

— Мамӧ, ме отсала тэныд. Лена, лок тшӧтш.
— Аттьӧ, челядь.
— Мый сумкаын?
— Сумкаын еджыд нянь, сьӧд нянь, чери, яй.

Ее

еджыд нянь

не
ле
се
те

еджыд — сьӧд
гынкӧм

— Алло! Полина, петан ывлаӧ?
— Пета.
— Ывлаын шоныд?
— Абу шоныд. Ывлаын кӧдзыд. Пасьтась шоныда. Пасясь, кепысясь, шапкаась да гынкӧмась.

Пп

пань
пурт

пон
пи
серпас
пу

пӧ

... пукалӧ улӧс вылын.
... вылын пурт, ... , ... .
... улын пукалӧ понпи.

майтӧг

— Бур асыв, Рома. Лок мыссьы. Со Мила мыссьӧ.
— Менам майтӧгӧй абу.
— Со майтӧг. На, босьт.
— Аттьӧ. Ме мысся.

Мм

мӧс

муса
мелі
ми
лым

мӧ

Рома мыссьӧ.
Мила ... .
Мурка ... .

Мам: «Мила, меным колӧ ».
Нывка: «Со . Ме муна нин. Менам коми кыв урок».
Мам: «Но. Мун, муса ныв».

коз
ӧшинь дорын

— Ми сьылам да йӧктам коз дорын.

Зз

сылӧн — у него, у неё

зыр
мазі
оз
зеп

зӧ
зи — зі
зе

МОРОЗ ПӦЛЬ.

Классын сулалӧ коз.
Коз ... Слава, Лиза, Зина, Роза, Павлик, Вова.
... сулалӧ Ира.
— Ира, кӧні ?
— Со локтӧ кӧр вылын. Сылӧн лӧз , лӧз .

зыр

Мороз пӧльлӧн эмӧсь козинъяс.
— На, Антон, козин — вӧв.
— На, Зина, козин — зыр. Ворс.
Сима: «А меным?»
— Со — лӧз лента. ... ин.

Бб

бобув

бабӧ
бобӧ
бипур
бура

бӧ

МИ ВОРСАМ.

— Бур рыт!
— Бур рыт, Борис. Лок ворсам.
— Ме — лӧз бобув.
— А ме — Бобик пон: р-рр!
— Ме — мазі: з-зз!
— Бур. А менам барабан: бум-бам, тара-рам.
— Бур барабан.

бур асыв
бур лун
бур рыт

... дорын сулалӧ пызан.
Пызан дорын сулалӧ улӧс.
Улӧс вылын — лӧз дӧрӧм.

Дд

дӧрӧм

дас
дорын
детинка
коді

дӧ
ди — ді
де

ИДӦРТӦМ СИДӦР.

Детинка петӧ ывлаӧ.
— Мамӧ, кӧні менам дӧрӧмӧй?
— Улӧс вылын.
— А кӧні менам ... ?
— Со, Дима, ... дорын. Но и идӧртӧм Сидӧр.
...

Кымын? — Сколько?

Тӧдмав: кымын тані дӧрӧм?

-яс -ян

менам миян
... ...
... ...
урпи урпиян
понпи ...

Яя

яблӧк

дя
зя
ля
ня
ся
тя

Ме узя.
Ме мысся.
Ме лыддя ... .
Ме ... яблӧк.

коляоз
лым морт
лым мач
дадь

Гг

гач

горт
гӧрд
гӧгрӧс
гудӧк

гӧ

ГОРТ ДОРЫН.

Гена ворсӧ горт дорын.
Пон увтӧ: «Ув-ув».
Гортын мам гладитӧ ... да гӧрд дӧрӧм. Мамыс корӧ:
— Гена, пыр гортӧ.
— Ог на пыр, ме ворса на. Но, мамӧ?
— Но. Ворс...

гӧрд яблӧк
гӧрд ...
гӧрд оз
гӧрд ...

Талун ывлаын усьӧ лым.
Детинкаяс ислалӧны даддьӧн. Ӧньӧлӧн сьӧд пась.
— Ӧньӧ, пуксьы даддьӧ.
— Ог. А уся кӧ?
— Он усь. Даддьыс выль. Кепысясь.
— Менам абу.
— На, босьт.
— Аттьӧ.

даддьӧн
аттьӧ
печенньӧ
платтьӧ
мыссьыны
лыддьыны

ь

дадь

сьӧд нянь
пась
кепысь
выль

дьӧ
зьӧ
льӧ
ньӧ
сьӧ

Лыддьы кывпесансӧ.

Тасьті-пань
... нянь.
... корӧ
Сера кань.

кывпесан — скороговорка
корӧ — просит
сера — пятнистая

Ӧньӧ усьӧ.
Ош узьӧ.

ЧАЧАЯС.

Челядь ворсӧны чачаясӧн.
— Менам мича акань.
— Менам чери.
— Менам руч.
— Менам кӧч.

Лыддьы кывбурсӧ.

Мамӧй меным
Ньӧбис мач.
Мачыс менам
Ветлӧ скач.

мач
кывбур — стихотворение
ньӧбис — купила
ветлӧ скач — скачет

Чч

кӧч
чача
ичӧт
мича
чеччалӧ
рочӧн
чом

чӧ

Велӧд кывпесансӧ.

Пӧчӧлы пӧльӧ
Вӧчӧма гӧлик,
Пӧльӧлы пӧчӧ
Вӧчӧма сӧчӧн.

вӧчӧма — сделал, сделала
сӧчӧн — сочень

ШКОЛАЫН.

Велӧдысь шуӧ:
— Звук — комиӧн шы, а буква — шыпас. Со «ш» шыпас. Маша, шу: ш-ш, шыр. Маша шуӧ.
— Ш-ш, шыр.
— Саша, шу: ӧшинь, шонді шонтӧ.
Саша шуӧ:
— Ӧшинь, шонді шонтӧ.

Велӧд шусьӧгсӧ.
Шыд да рок — медбур вок.

шонтӧ — греет
шусьӧг — пословица
Шш

шӧ

шоныд
шыд
шусьӧг

шыр
кымӧр
шонді
ӧшкамӧшка
мыр
асык

ЧУЖАН ЛУН.

Талун Жанналӧн чужан лун.
— Чужан лунӧн, Жанна!
— Со козин — «Жонь» серпас.
— Со «Би кинь» журнал.
— Аттьӧ.
...

Жж

жӧ

жонь
чужан лунӧн
чужан му
чужӧмбан бӧж

Велӧдысь шуӧ:
— Женя, гиж: «Жонь пукалӧ ув вылын. Жоньлӧн гӧрд морӧс».
Велӧдчысь гижӧ.

Висьтав рочӧн.

жыр — ...
ыж — ...
шыр — ...
пыж — ...
мыр — ...
гыж — ...

Усьӧ небыд лым. Челядь ислалӧны лыжиӧн, даддьӧн. Налӧн чужӧмныс гӧрд.
— Со ур пукалӧ.
— Кӧні?
— Ув вылын. То тай пашкыр бӧжыс тыдалӧ. Сэні сылӧн шоныд жыр — горс.

жи
жы

?
кольквиж
турунвиж

Пуктіс пӧль сёркни. Быдмис сёркни ён. Кыскӧ пӧль сёркнисӧ да оз вермы кыскыны. Сійӧ корӧ пӧчӧс: «Лок сёркнисӧ кыскам». Пӧч корӧ внучкаӧс: «...». Внучка корӧ понйӧс: «...». Пон корӧ каньӧс: «...». Кань корӧ шырӧс: «...».

Ёё

дё
зё
лё
нё
сё
тё

сёркни

ён
ёрт
нёль
сёрнитны

Шыр кутчысис кань бердӧ, кань — пон бердӧ, пон — внучка бердӧ, внучка — пӧч бердӧ, пӧч — пӧль бердӧ, пӧль — сёркниӧ. Кыскисны да кыскисны, вермисны кыскыны сёркнисӧ.
Сёркни кольквиж, чӧскыд. Пӧль шуӧ: «Ме сёя сёркни». Пӧч шуӧ: «...».

бердӧ — за
нӧдкыв — загадка
кыскыны — тянуть

Тӧдмав нӧдкывсӧ.
Нёль вок ӧти шапка улын пукалӧны.

рысь
вый
йӧв

йылысь

ЛАВКАЫН.
— Бур лун!
— Мый колӧ, Алёна?
— Меным колӧ вый, йӧв, небыд нянь да сёркни йылысь мойд.
— Пӧжалуйста, босьт.
— Аттьӧ.

мойд — сказка

Йй

йӧ
йи
йы


йӧр
йӧра
вой
йи
яй

СЁЯНІНЫН.

— Челядь, мыськӧй китӧ майтӧгӧн. Ёгор, мый сёян?
— Меным колӧ выя нянь да йӧла чай. Аттьӧ.
— А тэныд, Катюк, мый колӧ?
— Яя шыд да ырӧш. Босьтӧй квайт шайт.

сёянінын — в столовой
выя — с маслом
йӧла — с молоком
яя — с мясом
ырӧш — квас
шайт — рубль

Тӧдмав нӧдкывсӧ.
Гӧгрӧс, а абу шар.
Кольквиж, а абу вый,
Бӧжа, а абу шыр.

ма

сакар — сахар
сукар — сухари
петук — петух

— Мый холодильникын?
— Холодильникын: йӧв, ...
— Мый пызан вылын?
— Пызан вылын: сакар, сукар, ... .

Xх

юква — уха
нянь — хлеб
бур — хорошо

ПЕТУК.

Галип гача, кокни кӧма,
Дӧрӧм небыд шӧвкысь.
Бӧжыс ӧзйӧ сизим рӧма,
Быттьӧ ӧшкамӧшка.

кокни кӧма — в лёгкой обувке
ӧзйӧ — сверкает
рӧм — цвет
быттьӧ — как будто

чипан кольк
чипанпи
чипан

ПОХОДЫН.

Юля да Юра — чоя-вока. Юра шуӧ:
— Менам горшӧй косьмӧ.
— Мый юан? — юалӧ мамыс.
— Ме юа юмов чай. Аттьӧ, мамӧ.
— Юля, ю йӧв.
— Но, мамӧ, юа.
— Ме пуа юква. Сёйӧй.
...

менам горшӧй косьмӧ — я хочу пить

Юю

лю
сю
тю
ню

юр

гулю — голубь
сюзь — сова
кутю — щенок
нюм — улыбка

Люда сыналӧ юрси.

ю
Йӧра сулалӧ ю дорын.

ЦИРКЫН.

Талун циркын концерт. Сэні гажа. Сцена вылын пон. Сійӧ петкӧдлӧ лыдпас «3». А со ош. Сійӧ пукалӧ мотоцикл вылын. Юрий Куклачёвлӧн каньяс ворсӧны мачӧн. ...

Цц

уна рӧма — цветные
чипан — курица
лыдпас — цифра
улича — улица
больнича — больница
пекнича — пятница

— Кытчӧ мунан, Люба?
— Ме муна больничаӧ. Мамӧй — челядьӧс бурдӧдысь.
— Кӧні больничаыс?
— Больничаыс Куратов улича вылын.
— А ме муна циркӧ. Циркыс Савин улича вылын.

бурдӧдысь — врач
енэж — небо

ЮЯС.

Вычегда комиӧн Эжва. Тайӧ юыс кузь. Сыктывкар сулалӧ Эжва да Сыктыв юяс дорын. Эмӧсь и мукӧд юяс. Юын олӧ уна чери.

мукӧд — другие

Ээ

э — е

дэ де
зэ зе
лэ ле
нэ не
сз се
тэ те

сэтӧр

эм
тэ
лэбач
сэні
зэр

Ю дорын эм кык сэтӧр куст. Сэні ми радейтам сёйны сэтӧр.
— Ме сёя сьӧд сэтӧр. Чӧскыд вотӧсыс! Юмов. А тэ мый сёян?
— А ме сёя гӧрд сэтӧр. Чӧскыд жӧ!
— А со сэні куст улын лэбачпиян!
— Эн вӧрӧд! Оз позь!

вотӧс — ягода
эн вӧрӧд — не трогай
оз позь — нельзя

Кывпесан.
Тэрыб Педӧр
Ветліс недыр,
Вайис Педӧр
Китыр сэтӧр.

Шустрый Фёдор
Ходил недолго,
Принес Фёдор
Горстъ смородины.

Щ СЬ

Асывнас
весала щӧткаӧн пинь
мысся майтӧгӧн
сынала юрси
сёя рысь да юа юмов чай
пасьтася
муна школаӧ. Ме — велӧдчысь.

Щщ

щӧ

щӧтка

ДЫШ ПИ.

— Пиӧй, пиӧй, чеччы, чеччы!
— Чечча, но ог мыссьы.
— Пиӧй, пиӧй, мыссьы, мыссьы!
— Мысся, но ог пасьтась.
— Пиӧй, пиӧй, пасьтась, пасьтась!
— Пасьтася, но ог кӧмась.
— Пиӧй, пиӧй, кӧмась, кӧмась!
— Кӧмася, но ог мун.
— Пиӧй, пиӧй, мун, мун!

дыш — ленивый
чеччы — вставай
кӧмась — обуйся
ог — не

шкап — шкаф
шарп — шарф
ковта
партук

Фф

Лыддьы да висьтав, кымын тані ф да п шыяса кыв.

— Мамӧ, кӧні менам гӧрд шарпӧй?
— Шкапын. Надюк, талун абу шоныд.
— Ме платтьӧася, партукася да лӧз ковтаася.
— Но.
— Ми ӧні мунам фабрикаӧ экскурсияӧн. Федялӧн батьыс шофёр. Сійӧ нуас автобусӧн.
— Бур. Со портфельыд. Босьт.

Кывпесан.
Холодильник,
Флаг да ферма,
Дзик став кывсӧ
Шуны верма. Г. Юшков.

дзик став — все
шуны верма — могу сказать
флаг — дӧрапас

Ь
каньяс
дадьяс
жоньяс

Ъ
понъяс
козъяс
бобувъяс

батьяс
пиньяс
ручьяс
кӧчьяс

шыяс
пиян
чойяс
мазіяс

вӧвъяс
чипанъяс
ошъяс
улӧсъяс

Ъ

чышъян

Сьыланкыв.

Кӧч йӧктӧ, йӧктӧ
Мича табъя кокнас,
Вый тупыль юрнас,
Шабді пачӧс бӧжнас,
Ёсь йыла пиньнас.
Сыла-госа кывнас,
Льӧм пу кор пельнас,
Сьӧд сэтӧр синнас,
Аслас дона кунас. Фольклорысь.

сьыланкыв — песенка
тупыль — комочек
шабді пачӧс — пачеси (выческа льна)
ёсь йыла — острый
сыла-госа — жирный
льӧм пу — черёмуха
аслас — своей
дона ку — дорогая шкурка

кӧкъямыс чышъян

Дз дз

за дза
зо дзо
зӧ дзӧ
зу дзу
зи дзи
зы дзы
зе дзе

бобӧнянь
вижъюр

видза олан — здравствуй
дзоридз — цветок
кыдз — берёза
ӧдзӧс — дверь
дзугны — путать
кыдзи — как
кӧдзыд — холодный
дзебсьыны — спрятаться

Кывпесанъяс.
Дзоля Коля - гачыс кын.
Дзоля Коля дзугӧ лым.

Кыддза виддзын мудзӧм дзодзӧг, асывводзнас лэбзяс водзӧ.

кын — обледеневшие
дзоля — ичӧт

ЧОЛӦМАЛӦМ.

Лена сулалӧ ӧдзӧс дорын.
— Видза олан, Лена!
— Видза оланныд, Нина Ивановна. Чолӧмала Тіянӧс Ань лунӧн. Со дзоридзьяс.
— Мича дзоридзьяс. Аттьӧ. Кыдзи олан?
— Аттьӧ, бура.
— Ывлаын кӧдзыд али шоныд?
— Абу кӧдзыд.
— Пӧрччысь. Пыр жырйӧ. Юам маа чай. Менам эм чӧскыд чӧдъя пирӧг.

чолӧмала Тіянӧс — поздравляю Вас
пӧрччысь — разденься
чӧдъя — с черникой

БИБЛИОТЕКАЫН.

— Видза оланныд!
— Видза олан. Кыдзи тэнӧ шуӧны?
— Менӧ шуӧны Таняӧн.
— Бур.
— Меным колӧ «Би кинь» журнал да дзоридзьяс йылысь небӧг.
— На, лыддьы.
— Аттьӧ. Аддзысьлытӧдз.
— Аддзысьлытӧдз, Таня.

лунтыр — целый день 
шӧйтӧ — бродит
мудзӧ — устаёт
ді сайын — за островком
садьмӧ — просыпается
шӧрӧдз — до центра
сэсся — потом
кыссьӧ — поднимается
сиа тіянлы — желаю вам
быдта — выращу
тырта — заполню

видз — луг
кыдз пу — берёза

Шонді лунтыр шӧйтӧ, мудзӧ, 
Вӧр ді сайын сійӧ узьӧ,
Садьмӧ, кодзыд ваӧн мыссьӧ,
Енэж шӧрӧдз сэсся кыссьӧ,
Шуӧ:
— Дона челядь, чолӧм,
Сиа тіянлы бур олӧм,
Быдта уна-уна дзоридз,
Тырта мусӧ лэбач горӧн. С. Попов.

Дж дж

джыдж

жа джа
жо джо
жӧ джӧ
жу джу
же дже
жы джы

джадж
джодж
вуджӧ
джуджыд
дженьыд
еджыд

Юышт, пиӧй, йӧв,
Ворсышт шы ни тӧв.
Сёйышт, пиӧй, рок,
Вынсялас мед кок.
Сёйыштан кӧ нянь,
Быдман ён да шань.
Панялыштан шыд —
Лоан зэв ыджыд.

? а о ы
ДЖ • ДЖ

шы ни тӧв — тихо
вынсялас мед — пусть будут крепкими
быдман — вырастешь
шань — добрый
лоан зэв — будешь очень
джадж
джодж

УДЖ ЙЫЛЫСЬ.
Ыджыд мамӧй абу гортын. Сійӧ удж вылын ме щӧткаӧн чышка джодж. Ичӧтджык чойӧй вӧчӧ гортса удж. Ыджыдджык вокӧй вӧчис меным джадж. Сэні сулалӧны небӧгъяс.
Мамӧй уджалӧ бурдӧдысьӧн, а батьӧй уджалӧ велӧдысьӧн.

Удж йылысь шусьӧгъяс.

Бӧжтӧ кӧ кӧтӧдан — чери сёян.
Коді оз уджав, сійӧ оз сёй.
еджыд гоб

ВӦРЫН.
Котӧртӧ руд шыр. А ыджыд мыр вылын пукалӧ кӧч. Кӧчлӧн бӧжыс дженьыд, а шырлӧн кузь. Мыр дорын сулалӧ еджыд гоб.
А со сэні — джуджыд ю.
...

кузь — дженьыд
Кывпесанъяс.

Эжва кӧджын
Джуджыд бужӧд.
Бужӧдланьыс
Пыжа вуджӧ.

К крутому обрыву у излучины реки подплывает человек в лодке.

Ыджыд айӧ вӧрӧ кайӧ,
Ыджыд нопйӧн мыйкӧ вайӧ.
Ыджыд мамӧ разьӧ ноп,
А сэн ыджыд еджыд гоб.

е —
джу — джыд
ы —

кайӧ — идёт
нопйӧн мыйкӧ вайӧ — в мешке что-то несёт
разьӧ ноп — развязывает мешок

Тш тш

тшак нимъяс

уртшак
гӧрд гоб

понтшак
тшолкнитны
кутшӧм
тшупӧд
тшем
тшын

ша тша
шо тшо
шӧ тшӧ
шу тшу
ше тше
шы тшы

Кывпесан.

Татшӧм вӧрад
Тшакыд эм.
Татшӧм вӧрад
Тшакыд тшем.

В таком лесу
Грибы есть.
В таком лесу
Грибов много.
Кывпесан.

Потшӧс вылын катша.
Потшӧс улын Катшӧ.
Йирӧ Катшӧ лы,
Оз сет катшалы.

потшӧс — изгородь
йирӧ лы — грызёт кость
оз сет — не даёт

Нӧдкыв.

Кузь бӧжа,
Сьӧд юра,
Еджыд морӧса.

КУТШӦМ РӦМА?

— Тайӧ мый?
— Тайӧ тшак.
— Кутшӧм тшак?
— Еджыд гоб. Со оз.
— А оз кутшӧм?
— Гӧрд. Тані сэтӧр.
— А сэтӧр кутшӧм?
— Сьӧд. А сэні шыр котӧртӧ.
— А шыр кутшӧм?
— Руд.э
— А шонді кутшӧм?
— Кольквиж.
— А кутшӧм тэнад ковтаыд?
— Турунвиж.
— А кутшӧм менам синмӧй?
— Лӧз.
...

— Гӧрд ошкӧс мойда ог?
— Мойд!
— Тэ шуан: «Мойд»?
Ме шуа: мойд!
Лӧз ошкӧс мойда ог?
— Мойд!
— Тэ шуан: «Мойд»?
Ме шуа: мойд!
Руд ошкӧс мойда ог?
— Мойд!
— Тэ шуан: «Мойд»?
Ме шуа: мойд!
Еджыд ошкӧс мойда ог?
— Мойд!
— Тэ шуан: «Мойд»?
Ме шуа: мойд!
Сьӧд ошкӧс мойда ог?
Фольклорысь.

ВЕЛӦДЧӦЙ, ЧЕЛЯДЬ.

Велӧдчӧй, челядь,
Югдӧдӧй юр,
Велӧдчӧм вайӧ
Тіянлы бур.

Понданныд тӧдны
Быдсяматор:
Шондіыс, муыс
Лоӧма кор.

Му вылын кутшӧм
Дивӧяс эм.
Мый вӧсна йӧзыс
Уджалӧ нэм.

Понданныд тӧдны
Омӧль и бур.
Велӧдчӧй, челядь,
Югдӧдӧй юр!

М. Лебедев.

понданныд тӧдны — будете знать
быдсяматор — о многом
муыс лоӧма кор — когда возникла земля
мый вӧсна йӧзыс — из-за чего люди

АЛФАВИТ
А а
Б б
В в
Г г
Д д
Е е
Ё ё
Ж ж
3 з
И и
і
Й й
К к
Л л
М м
Н н
О о
Ӧ ӧ
П п
Р р
С с
Т т
У у
Ф ф
X х
Ц ц
Ч ч
Ш ш
Щ щ
ъ
Ы ы
ь
Э э
Ю ю
Я я
Дз дз
Дж дж
Тш тш

МЕДМУСА КОМИ КЫВЪЯС

Видза олан! Чолӧм!
Аттьӧ!
Бур лун! Бур рыт!
Нянь да сов!
Пывсян жар!
Шуда туй! Бур туй!
Бур вой! Чӧскыд ун!
Кыпыд удж!

Кто? — Коді?

ДОМАШНИЕ ЖИВОТНЫЕ — ГОРТСА ПЕМӦС

корова — мӧс
лошадь — вӧв
собака — пон
кошка — кань
олень — кӧр
курица — чипан
гусь — дзодзӧг
жеребёнок — чань
овца — ыж

Кто лишний? — Коді оз лӧсяв?

КАНЬ.

Ӧшинь вылын шонді водзын
Шӧвк тупыль кодь шань,
Еджыд уска, куньса синма
Куткырвидзӧ кань.

Сюркнялӧма улас бӧжсӧ,
Копыртӧма юр,
Зумыштчӧма, вомгорулас
Мыйкӧ мойдӧ: «Куррр».
Илля Вась.

водзын — перед
куньса — с закрытыми
сюркнялӧма улас бӧжсӧ — поджала под себя хвост 
копыртӧма — наклонила
зумыштчӧма — нахмурившись
вомгорулас мыйкӧ — негромко что-то

ПТИЦЫ — ЛЭБАЧЬЯС

катша
джыдж
сизь
сюзь
гулю
тури

Найди пару. — Корсь пӧвсӧ.

дятел сюзь
журавль джыдж
сова гулю
голубь сизь
сорока тури
стриж катша

КӦК.

Миян йӧрӧ кӧк пуксис,
Йӧр шӧрас и пукалӧ.
Кӧкӧй, кӧкӧй, мый кӧкан?
Кымын арӧс мен, тӧдмав:
Ку-ку! Ку-ку! Ку-ку!

ЖОНЬ.

Аттӧ дивӧ!
Кыдз пу вылӧ
Ӧшйис яблӧк —
Гӧрдсьыс-гӧрд.

Ёртъяс!
Висьтала ме гусьӧн,
Татшӧм яблӧк
Жоньӧн шусьӧ.

П. Бушенёв.

йӧрӧ — в огород
мый кӧкан — о чём кукуешь
арӧс — лет
мен — мне
кыдз пу — берёза
ӧшйис — повисло
ёртъяс — друзья
гусьӧн — по секрету

ЗВЕРИ — ВӦРСА

Катша-катша, китш-котш.
Тури помечӧ корӧ,
Мой кер лэдзӧ,
Ош керка лэптӧ,
Кӧин кер кыскалӧ,
Сизь ӧшинь писькӧдӧ,
Руч дӧра кыӧ,
Ур би видзӧ,
Кӧч кӧвдум пӧжалӧ.

Фольклорысь.

лось — йӧра
бобр — мой
волк — кӧин
мышка — шыр
медведь — ош
белка — ур
заяц — кӧч
лиса — руч

ПЕМӦС

Сорока «китш-котш» стрекочет,
Журавль на помочь зовёт,
Бобр заготавливает лес,
Медведь избу ставит,
Волк брёвна таскает,
Дятел окна рубит,
Лиса холст ткёт,
Белка огонь хранит,
Заяц колобки печёт.
цветок — дзоридз
гриб, грибы — тшак
ягода, ягоды — вотӧс
дерево — пу
рябина — пелысь пу
сосна — пожӧм
берёза — кыдз
ель — коз
белый гриб — еджыд гоб
подберёзовик — гӧрд гоб

Что? — Мый?

сыроежка — уртшак
поганка — понтшак
земляника — оз
черника — чӧд
брусника — пув
ромашка — катшасин
клевер — бобӧнянь
смородина — сэтӧр

Что можно есть? — Мый позьӧ сёйны?

мясной суп — яя шыд
уха — юква
каша — рок
творог — рысь
пельмени — пельмень, пельнянь
рыбник — черинянь
печёные овощи — печенча

Что можно пить? — Мый позьӧ юны?

молоко — йӧв
вода — ва
морс — пув ва
квас — ырӧш
чай с молоком — йӧла чай
чай с мёдом — маа чай

кисель
лимонад
сок
компот
кефир
какао

Что можно купить? — Мый позьӧ ньӧбны?

арбуз
банан
лимон
груша
сыр
булки
свеклӧ
морков
соль—сов

мясо — яй
рыба — чери
яйца — кольк
масло — вый
мёд — ма
репа — сёркни
хлеб — нянь
колобок — кӧвдум
шаньги — шаньга

яблӧк
кампет
сакар
сукар
печенньӧ
мороженӧй
калбас
котлет
блин
Шонді петіс,
Асыв воис.
Садьмӧм лэбач
Ид тусь сёйӧ,
Кӧч — капуста,
Шыръяс — нянь,
Дзоля челядь —
Йӧв да нянь.

Кыдзи Галя чужан лунӧ,
Ми пӧжалім тупӧсь нянь,
Тупӧсь нянь, тупӧсь нянь,
Эта судта, эта ляпта,
Эта пасьта, эта оттӧм,
Тупӧсь нянь, тупӧсь нянь,
Коді муса — сійӧс босьт.

садьмӧм — проснувшаяся
ид тусь — ячменное зёрнышко
пӧжалім — испекли
тупӧсь нянь — каравай
эта судта — вот такой вышины
ляпта — нижины
пасьта — ширины
оттӧм — ужины

ИГРУШКИ — ЧАЧА

чом

кукла — акань
мячик — мач
санки — дадь
гармошка — гудӧк
лопатка — зыр
лодка — пыж

— Кутшӧм кывбуръяс тэ тӧдан?
— Ме тӧда Агния Бартолысь чача йылысь кывбуръяс:

Миян Таня бӧрдӧ гора:
Мачсӧ уськӧдӧма шорӧ.
Ӧвсьы, Танюкӧй, эн бӧрд:
Оз вӧй мачыд — кутам бӧр.

Ошкӧс джоджӧ уськӧдісны,
Сылысь коксӧ нетшыштісны.
Ог сет шыбитны ме сійӧс,
Кута бурдӧдны ошпиӧс.

Бӧрдӧ кӧчиль лабич вылын,
Сылӧн бӧрдӧм ылӧдз кылӧ.
Талун сійӧ вывті нэр —
Дзикӧдз кӧтӧдӧма зэр.

Комиӧдіс С. Куликов.

Какой? Какая? Какое? Какие? — Кутшӧм?

ЦВЕТА — РӦМЪЯС

Тайӧ менам дӧрӧмӧй. Сійӧ гӧрд.
Тайӧ тэнад гачыд. Сійӧ сьӧд.
Тэнад пасьыд руд.
Менам кепысьӧй лӧз.
Тайӧ сьӧд гынкӧм.
Тайӧ чышъяныс еджыд.
Сылӧн шарпыс турунвиж.
Тайӧ сылӧн кольквиж ковтаыс.

короткий — дженьыд
длинный — кузь

маленький, младший — ичӧт, дзоля
большой, старший — ыджыд

круглый — гӧгрӧс
мягкий — небыд
вкусный — чӧскыд
сладкий — юмов
красивая — мича
милая — муса
ласковая — мелі
добрая — шань

Настуклӧн эм акань. Настук шуӧ аканьсӧ ичӧт нылӧн. Аканьлӧн эмӧсь юбкаяс, ковтаяс, чышъянъяс, шарп, партук, пась, кепысь да гынкӧм. Настук ворсӧ аканьӧн.
Сійӧ сьылӧ:
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ,
Бай, бай, бай, бай,
Дона нылӧй, узь нин, узь!
Баю, баю, баю, бай,
Ӧввӧ, ӧввӧ, ӧввӧ,
Ичӧт нылӧй, узь нин, узь!

Сколько? — Кымын?

Лыддьысянкыв.

Ӧтик — мӧтик,
Кык — мык,
Куим — муим,
Нёль — моль,
Вит — мит,
Квайт — майт,
Сизим — мизим,
Кӧкъямыс — мӧкъямыс,
Ӧкмыс — мӧкмыс,
Дас — мас,
Пес чипас.
Фольклорысь.

ЛЫДДЬӦДЛАНА ФИЗЗАРЯДКА.

Чеччам чӧла —
Шум ни зык.
Вӧчам тадзи,
Ӧтик-кык.
Ӧтик-кык,
Ӧтик-кык.
Вӧчам тадзи,
Ӧтик-кык.
Коскӧ пуктам
Кыкнан ки,
Недыр чеччалыштам
Ми.
Медым ньӧти
Мудз эз коль:
Куим-нёль,
Куим-нёль.

Ӧні лолыштамӧй
Пыдӧдз,
Китӧ шевкнитламӧй
Быдӧн.
Ме ног, челядь,
Вӧчӧй вай:
Вит и квайт,
Вит и квайт.

Китӧ нюжӧдамӧй
Тадзи,
Сэсся лажыньтчамӧй
Надзӧн.
Сувтам:
Сизим и кӧкъямыс.
Бара лажыньтчамӧй
Надзӧн,
Сувтам:
Сизим и кӧкъямыс.

Физзарядка вӧчам
Водзӧ,
Киӧн судзӧдчылам
Джоджӧдз.
Молодечьяс, ай да
Класс,
Помаламӧй:
Ӧкмыс-дас,
Ӧкмыс-дас.

Н. Щукин.

Что делать? — Мый вӧчны?

Составь предложения. — Лӧсьӧд сёрникузяяс.

учить — велӧдны

Ме велӧда коми кыв. Я учу коми язык.
Ме ог велӧд коми кыв. Я не учу коми язык.

Тэ велӧдан коми кыв. Ты учишь коми язык.
Тэ он велӧд коми кыв. Ты не учишь коми язык.

Сійӧ велӧдӧ коми кыв. Он учит коми язык.
Сійӧ оз велӧд коми кыв. Он не учит коми язык.

учиться — велӧдчыны

Ме велӧдча 1 классын.
Тэ велӧдчан ... .
Сійӧ велӧдчӧ ... .

Ме ог велӧдчы ... .
Тэ он велӧдчы ... .
Сійӧ оз велӧдчы ... .

писать — гижны

Ме гижа чолӧмалӧм.
Тэ ... .
Сійӧ ... .

Ме ог ... .
Тэ он ... .
Сійӧ оз ... .
читать — лыддьыны
говорить — сёрнитны
сказать — шуны,
висьтавны знать — тӧдны
показать — петкӧдлыны
умываться — мыссьыны
чистить — весавны
расчесать — сынавны
есть — сёйны
пить — юны
играть — ворсны
помогать — отсасьны
спать — узьны
идти — мунны
прийти — локны
взять — босьтны
нести — нуны
войти — пырны
выйти — петны
сидеть — пукавны
стоять — сулавны
бежать — котӧртны
прыгать — чеччавны
работать — уджавны
жить — овны
болеть — висьны
кататься — иславны
принести — вайны
увидеть — аддзыны
нуждаться — ковны
резать — вундыны
поздравить — чолӧмавны
одеваться — пасьтасьны
раздеться — пӧрччысьны
петь — сьывны
танцевать — йӧктыны
хотеть — кӧсйыны
любить — радейтны

Ме лыддя небӧг.
Ме сёрнита комиӧн.
Ме висьтала гораа.
Ме тӧда кывбур.
Ме петкӧдла серпас.
Ме мысся майтӧгӧн.
Ме весала пинь.
Ме сынала юрси.
Ме сёя рысь.
Ме юа йӧв.
Ме ворса гудӧкӧн.
Ме отсася мамлы.
Ме узя диван вылын.
Ме муна вӧрӧ.
Ме локта гортӧ.
Ме босьта козин.
Ме нуа нянь.
Ме пыра классӧ.
Ме пета школаысь.
Ме пукала улӧс вылын.
Ме сулала пызан дорын.
Ме котӧрта библиотекаӧ.
Ме чеччала скакалкаӧн.
Ме уджала сиктын.
Ме ола карын.
Менам висьӧ юрӧй.
Ме ислала даддьӧн.
Ме вая дзоридз.
Ме аддза чипанӧс.
Меным колӧ ошпи.
Ме вунда кабала.
Ме чолӧмала велӧдысьӧс.
Ме пасьтася шоныда.
Ме пӧрччыся рытнас.
Ме сьыла сьыланкыв.
Ме йӧкта «Шондібан».
Ме кӧсъя сёйны рок.
Ме радейта пӧль-пӧчӧс.

Я люблю
Ме радейта

лыддьысьны
видзӧдны телевизор
сьывны
йӧктыны
уджавны
отсасьны
узьны
ворсны

Где? — Кӧні?

Небӧгъяс сулалӧны джаджйын.
Книги стоят на полке.

Чань сулалӧ вӧв дорын.
Жеребёнок стоит возле лошади.

Мазі пукалӧ дзоридз вылын.
Пчела сидит на цветке.

Бобув пукалӧ турун вылын.
Бабочка сидит на травинке.

Тшак быдмӧ пу улын.
Гриб растёт под деревом.

Лэбач пукалӧ ув вылын.
Птичка сидит на ветке.

Кто где живёт? — Коді кӧні олӧ?

— Тэ сёрнитан комиӧн?
— Сёрнита комиӧн да рочӧн. Кӧні тэ олан?
— Ме ола карын. А кӧні тэ олан?
— Ме ола сиктын.

ЧУЖАН МУ.

Ме ола сэн, кӧн визув ю
Друг ыджыд чукыль вӧчӧ.
Тан менам дона чужан му,
Тан бать и мам, и пӧчӧ.
Тан быдмӧ менам ичӧт вок,
Век гажӧй сыысь бырӧ.
Тан корӧ школаӧ звӧнок,
Сэн ёртыд менам тырыс.

В. Лодыгин.

визув — быстрая
чукыль — поворот
дона чужан му — дорогая родная земля
быдмӧ — растёт
гажӧй сыысь бырӧ — всегда скучаю по нему
ёртыд тырыс — друзей много

— Ӧшкамӧшка, мегыр пос,
Зэр оз ков, му абу кос,
Мӧдӧд югыд шонді,
Челядьӧс шонты.

Вӧрын коз пу вылын
Йӧктӧ-ворсӧ ур.
Юрыс гӧгрӧс сылӧн,
Бӧжыс лышкыд, бур.

Илля Вась.

Дзиръя дорын
Дзоля чибӧ,
Сэтшӧм мича,
Но оз сибӧд.

Г. Юшков.

мегыр пос — дуга
зэр оз ков — дождя не надо
мӧдӧд — отправь
шонты — согрей
йӧктӧ — пляшет
лышкыд — пушистый, шикарный
дзиръя — калитка
сэтшӧм — такой
оз сибӧд — не подпускает

УНА КЫВ.

Уна кыв ме рочӧн тӧда.
Со вот висьтавлыны мӧда:
Каньыд — кошка,
Паньыд — ложка,
Пиыд — сын, а нылыд — дочь,
Луныд — день, а войыд — ночь,
Нырыд — нос, а вомыд — рот,
Пуктас йӧрыд — огород,
Пидзӧсыд — колено,
Кос пескыд — полено,
Туруныд — трава,
Юрыд — голова.
А вот, шуам, пионер,
Школа, трактор, инженер,
Автомат и витамин —
Ӧти ногӧн шуам ми.
Медбур, видзӧдны кӧ водзӧ,
Кужны комиӧн и рочӧн.

Г. Юшков.

уна — много
висьтавлыны мӧда — буду перечислять
ӧти ногӧн — одинаково
видзӧдны ко водзӧ — если смотреть вперёд
кужны — уметь

КЫВЧУКӦР — СЛОВАРЬ

А

абу — нет
аддзысьлытӧдз — до свидания
*аддзыны — видеть
акань — кукла
Ань лунӧн — с праздником 8-е Марта
аттьӧ — спасибо

* аддзыны — детсадйын велӧдӧм кывъяс

Б

бать — папа
бобӧнянь — клевер
бобув — бабочка
босьтны — взять
бӧж — хвост
бур (бура) — хорошо
бур асыв — доброе утро
бур лун — добрый день
бур рыт — добрый вечер

В
ва — вода
вайны — принести
велӧдны — учить
велӧдчыны — учиться
велӧдчысь — ученик, ученица
велӧдысь — учитель, учительница
весавны — чистить
видза олан — здравствуй
видза оланныд — здравствуйте
вижъюр — мать-и-мачеха, одуванчик
висьны — болеть
висьтавны (л) — сказать
вок — брат
ворсны — играть
вотӧс — ягода
вӧв — лошадь
вӧр — лес
вундыны — резать
вый — масло
вылын — на
выль — новый, новая, новое, новые
Выль воӧн — С Новым годом

Г

гажа — весёлый
гач — брюки
гижны — писать
горт, керка — дом
гӧгрӧс — круглый, круглая, круглое, круглые
гӧрд — красный, красная, красное, красные
гудӧк — гармошка
гынкӧм — валенки

Д

дадь — санки
детинка, зонка — мальчик
джадж — полка
дженьыд — короткий, короткая, короткое, короткие
джодж — пол
джуджыд — глубокая
джыдж — стриж
дзоля — маленький, маленькая, маленькое, маленькие 
дзоридз — цветок
дорын — у
дӧрӧм — рубашка

Е

еджыд — белый, белая, белое, белые
енэж — небо

Ё

ён — крепкий, сильный

Ж

жонь — снегирь
жыр — комната

3

зеп — карман
зыр — лопата
зэрӧ — идёт дождь

И

иславны (л) — кататься
ичӧт — младший, младшая; маленький, маленькая, маленькие

Й

йи — лёд
йӧв (л) — молоко
йӧктыны — плясать
йӧра — лось
йылысь — о, об

К

кань — кошка
катша — сорока
катшасин — ромашка
кепысь — рукавицы, варежки
ки — рука, руки
коді, кодъяс — кто
кодлӧн — у кого; чей, чья, чьё, чьи
коз — ель, ёлка
козин — подарок
кок — нога
кольквиж — жёлтый, жёлтая, жёлтое, жёлтые
коми кыв — коми язык
комиӧн — на коми языке
котӧртны — бежать
кӧдзыд — холодный; холодно
кӧин — волк
кӧк — кукушка
кӧм — обувь
кӧні — где
кӧр — олень
кӧч — заяц
кузь — длинный, длинная, длинное, длинные
кутшӧм — какой, какая, какое, какие
кыдзи олан — как живёшь
кыдзи шуӧны (мый нимыд) — как зовут
кымӧр — облако, туча
кымын — сколько
кыті — где
кытчӧ — куда

Л

локны — прийти
лӧз — синий, синяя, синее, синие
лыддьыны — читать
лым — снег
лым мач — комок снега
лым морт — снеговик
лым чир — снежинка
лымъялӧ (лым усьӧ) — снег идёт

М

ма — мёд
мазі — пчела
майтӧг — мыло
мам (мамӧ) — мама
ме — я
мелі — ласковый, ласковая, ласковое, ласковые
менам — у меня; мой, моя, моё, мои
менӧ — меня
меным колӧ — мне нужно
ми — мы
мича — красивый, красивая, красивое, красивые
миян — у нас; наш
мӧс — корова
мунны — идти
муса — милый, милая, милое, милые
мый — что
мый вӧчны — что делать
мыр — пень
мыссьыны — умываться

Н

небӧг — книга
небыд — мягкий, мягкая
нин — уже
но — ладно
нуны — нести
ныв (л) — дочь, девушка
нывка (л) — девочка
ныр — нос
нянь — хлеб

О

овны (л) — жить
ог (оз, он) — не, нет
оз — земляника
отсавны (л) — помогать
ош — медведь

Ӧ

ӧдзӧс — дверь
ӧні — сейчас
ӧшинь — окно
ӧшкамӧшка — радуга

П

пань — ложка
пась — шуба
пасьтасьны — одеваться
петны — выйти
петкӧдлыны — показать
пи — сын
пинь — зуб, зубы
позьӧ — можно
пон — собака
пӧль (пӧльӧ) — дедушка
пӧрччысьны — раздеться, разуться
пӧч (пӧчӧ) — бабушка
пу — дерево
пукавны (л) — сидеть
пуксьыны — садиться, сесть
пурт — нож
пызан — стол
пырны — войти

Р

радейтны — любить
рок — каша
рочӧн — по-русски
руд — серый, серая, серое, серые
руч — лиса
рысь — творог

С

серпас — рисунок, картина
серпасавны — рисовать
сёркни — репа
сёйны — есть
сёрнитны — говорить
син — глаза
сійӧ — он, она, онӧ
со — вот
став бурсӧ — всего хорошего
сулавны (л) — стоять
сылӧн — у него, у неё; его, её
сынавны (л) — расчёсывает
сьӧд — чёрный, чёрная, чёрное, чёрные
сьывны (л) — петь
сэні — там
сэтӧр — смородина

Т

тайӧ — это, эта, этот
талун — сегодня
тані — здесь, тут
тасьті — тарелка
тӧв (л) — ветер; зима
тӧдны — знать
турун — трава
турунвиж — зелёный, зелёная, зелёное, зелёные
тшак — гриб
тшӧтш — тоже, вместе
тэ — ты
тэнад — у тебя; твой, твоя, твои, твоё
тэнӧ — тебя

У

ув — ветка
увтны — лаять
удж — работа
уджавны (л) — работать
узьны — спать
улӧс — стул
улын — под
уна — много
ур — белка
усьны — упасть

Ч

чача — игрушка
челядь — дети
чери — рыба
чеччавны (л) — прыгать
чибӧ, чань — жеребёнок
чипан — курица
чипан кольк — куриное яйцо
чой — сестра
чолӧмавны — поздравить
чом — конура, шалаш
чӧскыд — вкусный, вкусная, вкусное, вкусные
чужан лунӧн — с днём рождения
чужан му — родная земля
чужӧм, чужӧмбан — лицо
чунь — палец
чышъян — платок

Ш

шань — добрый, добрая, доброе, добрые
шонді — солнце
шоныд — тёплый; тепло
шуны — сказать
шы — звук
шыд — суп
шыпас — буква
шыр — мышь

Ы

ывла — улица, двор
ыджыд — старший, старшая; большой, большая, большое, большие
ыджыд бать — дедушка
ыджыд мам — бабушка

Э

эм (эмӧсь) — есть

Ю

ю — река
юавны (л) — спрашивать
юмов — сладкий, сладкая, сладкое, сладкие
юны — пить
юр — голова
юрси — волосы

Я

яй — мясо
на
вылын

о, об
йылысь

дорын
у, возле

улын
под

1 ӧти
2 кык
3 куим
4 нёль
5 вит
6 квайт
7 сизим
8 кӧкъямыс
9 ӧкмыс
10 дас

КОДІ? — КТО?
МЫЙ? — ЧТО?
МЫЙ ВӦЧНЫ? — ЧТО ДЕЛАТЬ?
КЫМЫН? — СКОЛЬКО?
КЫДЗИ? — КАК?
КУТШӦМ? — КАКОЙ? КАКАЯ? КАКИЕ?
КОДЛӦН? — ЧЕЙ? ЧЬЯ? ЧЬЁ? ЧЬИ?
КЫТЧӦ? — КУДА?
КӦНІ? — ГДЕ?
КЫТІ? — ГДЕ?