Коми грамматика курс 2 — различия между версиями
Лена (сёрнитанін | чӧжӧс) |
Лена (сёрнитанін | чӧжӧс) |
||
Строка 734: | Строка 734: | ||
|G: Lena+ | |G: Lena+ | ||
|5.6. <red>йылысь</red> | |5.6. <red>йылысь</red> | ||
− | |гожӧм, саридз, тшӧкыда, мӧвпавны, йылысь, купайтчыны, гожйӧдчыны, | + | |гожӧм, саридз, тшӧкыда, мӧвпавны, йылысь, купайтчыны, гожйӧдчыны, шойччыны, сьӧкыд, кажитчыны, лыйсьыны вердӧны, гажтӧмтчыны, рӧдвуж, окыштны |
| | | | ||
1. | 1. | ||
Строка 757: | Строка 757: | ||
|G: | |G: | ||
|6.1. ӧн+нам | |6.1. ӧн+нам | ||
− | | | + | |пыдди |
| | | | ||
| | | | ||
Строка 865: | Строка 865: | ||
|G: Lena+ | |G: Lena+ | ||
|8.5. локтан кад | |8.5. локтан кад | ||
− | |аски | + | |аски, гӧсьт, миянӧ, аскомысь, вежон, локтан, |
| | | | ||
| | | |
Версия 11:15, 29 сора 2019
А1
Грамматика | Лексика | Тексты | Ролик | |
---|---|---|---|---|
G: Inna +
F:Kat- |
1.1. Сочетание сущ & сущ
Ф:алфавит Ӧ, І |
ва, бать, вой, вӧр, бур, рыт, кар, ки, лун, мам, ним, морт, пу, чолӧм, юр. | Чолӧм! Бур лун! Бур рыт! Бур вой! Став бурсӧ! | |
G: Inna+
L:Kat+ F:Kat+ |
1.2. Ответы и вопросы
Ф: гласные, Э, І, Ы, ЙӦ, ЬЫ |
тані, сэні, ты, ді, абу, ма, му, кань, кынь. ме, тэ, сійӧ, ми, ті, найӧ; тайӧ. |
1. — Тайӧ пу? — Абу, тайӧ абу пу, тайӧ му. — Тайӧ ді? — Абу, тайӧ абу ді, тайӧ ты, Байкал ты. — Тайӧ ты? Абу, тайӧ абу ты, тайӧ ді, Сахалин ді. — Тайӧ кар? — Кар. — Сійӧ юркар? — Абу, сійӧ абу юркар. Кар и кар. 2. — Тэ тані? — Тані. — А Дима? — Абу, сійӧ абу тані. Сійӧ сэні. |
|
G: Kat+
F:Kat+ |
1.3. Вопросы КОДІ, МЫЙ, КӦНІ; -ЫН
Ф: безударные; роч кывъяс; В |
асыв, нывка, зонка, кага, роч, керка, вичко, эм, гортын, мича, коді, мый, кӧні, зэв, жӧ. |
1. — Бур асыв! — Чолӧм! Тэ коді? — Ме Наташа, а тэ коді? — Ме Илья. — Тэ студент? — Студент, а тэ? — Ме журналист. — Тэ роч? — Роч. А тэ? — Ме абу роч, ме коми. — А тайӧ коді? — Тайӧ Дима. — Сійӧ студент жӧ? — Абу, сійӧ инженер. — Бур инженер? — Зэв бур! 2. — Тайӧ мый? — Тайӧ керка. — Коді керкаын. — Керкаын зонка. — А нывка керкаын? — Абу, сійӧ абу керкаын. — А кӧні сійӧ? — Сійӧ вичкоын. — А тайӧ коді? — Тайӧ кага. — Сійӧ вичкоын жӧ? — Абу, сійӧ абу вичкоын. — Кӧні сійӧ? — Сійӧ гортын. |
|
G: audio
F:Kat+ |
1.4. -А, -АН, -Ӧ, частицы
Ф: мягкие согласные; СЬ-ЗЬ; твердые РВ; конечные БДГЗЖ |
лоа, ола, сёрнита, рочӧн, комиӧн, кор, ӧні, регыд, быд, яг, матын, ылын, на, нин, нӧ. |
1. — Алло, Лена. Чолӧм! — Чолӧм, Лида! — Тэ кӧні? — Ме универын. А тэ кӧні? — Ме гортын на. — Кор лоан тані? — Регыд нин. — Алло, Лена. Привет! — Привет, Лида! — Ты где? — Я в универе. А ты где? — Я еще дома. — Когда будешь здесь? — Уже скоро. 2. — Алло, тэ ылын на? — Абу, матын нин. Регыд нин лоа. 3. — Чолӧм! Коді тані сёрнитӧ комиӧн? — Ме сёрнита. — А рочӧн тэ сёрнитан? — Рочӧн сёрнита жӧ. Быд морт тані сёрнитӧ рочӧн. |
|
G: Lena- | 1.5. -ЫС, -АС | ур, ош, ыж, ю, кык, чери, яй, вый, лы, нӧшта, дась, сёян, шыд, рок, тасьті. |
— Тайӧ мый? — Тайӧ сёян. — Сёяныс дась? — Дась. — Кӧні сёяныс? — Сёяныс кык тасьтіын. — Мый тайӧ тасьтіас? — Тані шыд. — Мый эм шыдас? — Шыдас эм ва. — Мый нӧшта эм шыдас? — Вый. — А яйыс шыдас эм? — Эм. — Ур яй? — Абу. — Ош яй? — Абу жӧ, ыж яй. — Яяс эм лы? — Абу, тайӧ яяс лы абу. Лыыс эм чериын. — А кӧні нӧ чериыс? — Чериыс юын на. — Бур. А тайӧ тасьтіас мый? — Тані рок. — Рокас выйыс абу на? — Эм нин. — Рокыс бур? — Бур. — А шыдыс? — Шыдыс зэв жӧ бур. |
|
G: Lena+ | 1.6. сочетания слов | шӧр, дор, пом, йӧр, йӧз, туй, кузь, выль, важ, пошта, лёк, жыр, шыр, сикт, уна. |
1. — Кӧні Сыктывкарын шӧр пошта? — Сыктывкарын шӧр поштаыс кар шӧрын. — Поштаыс выль керкаын? — Абу, сійӧ важ керкаын. — Сэні уна йӧз? — Зэв уна. 2. — Тайӧ мый? — Тайӧ сикт. — Сійӧ юрсикт? — Абу, сикт и сикт. — Мый эм сиктас? — Сиктас эм вичко да уна керка. — Вичкоыс сикт помын? — Абу, сійӧ сикт шӧрын. — Вичкоыс важ? — Абу, вичкоыс абу важ, сійӧ выль. — А мый эм сикт помас? — Сэні эм важ керка. — Керка дорас эм йӧр? — Эм. — А мый нӧшта эм керка дорас? — Сэні эм туй. — Туйыс кузь? — Зэв кузь. — Туйыс бур? — Абу, туйыс лёк. 3. Кар помын керка, Керкаын жыр, Жыр шӧрын сыр, Сыр дорын шыр. |
|
G: Lena+
F:Kat |
2.1. -ЯС, -ЯН
Ф: аффрикаты |
кыдз, кӧч, пон, руч, пи, кыв, кыдзи, олан, аттьӧ, сідз-тадз, сідзкӧ, тшӧтш, аддзысьлытӧдз, аскиӧдз, видза. |
— Видза олан, Лида! — Видза, Лена! — Кыдзи олан? — Аттьӧ, сідз-тадз. А тэ кыдзи? — Ме тшӧтш. — Но, сідзкӧ аскиӧдз. — Аддзысьлытӧдз. |
|
G: Kat+
F:Lena+ |
2.2. -ЫСЬ, -СА, немеч
Ф: ПКЧЩ |
войтыр, котыр, джыдж, джадж, джодж, ыджыд, кытысь, талун, со, уналаысь, эмӧсь, кутшӧм, этайӧ, прӧща, кора. |
Талун Сыктывкарын ыджыд конференция. Войтырыс тані уналаысь. — Прӧща кора, тайӧ йӧзыс комияс? — Абу, найӧ абу комияс. — Кодъяс нӧ найӧ? Кытысь? — Найӧ шведъяс. Швед муысь. — А этайӧ йӧзыс? — Найӧ немечьяс. Немеч муысь. — Кӧні нӧ комиясыс? — Комияс со тайӧ ыджыд котырас. — А рочьяс тані эмӧсь? — Эмӧсь. — А прансузъяс? — Прансузъясыс Прансуз муын на. |
|
G: Lena- | 2.3. -АМ, -АННЫД, -ӦНЫ: | уджала, пукала, сулала, мыськала, велӧдча, вӧча, олан-вылан, менам, чужан, йӧгра, этша, йыв, кӧдж, дерт, тай. Яран му, Кола кӧдж, Кама йыв, Йӧгра му, Перым, Мӧскуа. |
1. — Привет! — Чолӧм! — Тэ коми? — Абу, ме роч. — Сёрнитан тай комиӧн... — Сёрнита. — А рочӧн? — Рочыс — менам чужан кыв. — А менам чужан кыв — коми. Но рочӧн сёрнита жӧ. — Зэв бур! 2. — Кӧні олӧны комияс? — Комияс олӧны Коми Республикаын да Перым муын. — Кӧні нӧшта коми йӧз олӧны? — Кама йылын, Йӧгра муын, Ямалын, Яран муын да Кола кӧджын. — А Мӧскуаын комияс тшӧтш олӧны? — Олӧны, но зэв этшаӧн. 3. — Чолӧм, Васьӧ! — Чолӧм, Аннуш! Кыдзи олан-вылан? — Олам тай, вылам. — Уджалан нин? — Уджала дерт! А тэ? — А ме велӧдча на. Кӧні нӧ уджалан? — Банкын уджала. — Зэв бур! И мый сэні вӧчан? — Джодж мыськала. ... |
|
G: Kat+
F: |
2.4. Структура слова | велӧдысь, шуӧны, инженерала, велӧда, аддзысьлам, тэнӧ, менӧ, юкӧн, ӧти, гашкӧ. Помӧсдін, Кӧрткерӧс, Визин, Изьва, изьватас. |
1. — Кодъяс олӧны Кӧрткерӧсын? — Сэні олӧны кӧрткерӧссаяс. — Кӧні олӧны помӧсдінсаяс? — Найӧ олӧны Помӧсдінын. — А Изьваын кодъяс олӧны? — Изьва сиктын олӧны изьватасъяс. 2. — Видза олан! — Видза! — Кыдзи тэнӧ шуӧны? — Менӧ шуӧны Мишӧ. А тэнӧ кыдзи шуӧны? — Ме Катьӧ. — Тэ кытысь? — Ме Парижысь. — Кыдзи!? Тэ Прансуз муысь? — Абу-у, Парижыс — Сыктывкарын ӧти кар пом. А тэ кӧні олан? — Ме визинса, Коми муысь жӧ, но ӧні ола Мӧскуаын. — Мый сэні вӧчан? — Уджала. — Кӧні нӧ уджалан? — "Лукойл" котырын. А тэ кӧні уджалан? — Ме велӧдысь. Школаын уджала. — И мый велӧдан? — География. — Зэв бур предмет. — А тэ мый вӧчан? — Инженерала. А тані командировкаын. — Зэв бур. Гашкӧ аддзысьлам на?.. |
|
G:audio | 2.5. КОЛӦ (да мый да) | колӧ, меным, тэныд, патера, крӧвать, улӧс, пызан, шкап, небӧг, шылльӧ-мылльӧ, ичӧт, ас, дзоридз, пань. |
1. — Кӧні тэ олан? — Ас керкаын. — Керкаыс ыджыд? — Абу, сійӧ ичӧт. — Сійӧ выль? — Абу, зэв важ нин. — А выль керка тэныд колӧ? — Меным колӧ выль патера. — А патераас мый колӧ? — Патераас колӧ шкап, пызан, улӧсъяс, джаджъяс, крӧвать. — А нӧшта мый колӧ? — Шылльӧ-мылльӧысь колӧны дзоридзьяс, небӧгъяс, тасьті-пань да мый да. 2. Сыктывкарын олӧны, уджалӧны да велӧдчӧны йӧзыс уналаысь: Визинысь, Кӧрткерӧсысь, Помӧсдінысь да кытысь да. Карсаяс сёрнитӧны комиӧн да рочӧн. Найӧ олӧны либӧ патераын, либӧ ас керкаын. Со кар шӧрын сулалӧ ыджыд керка. Тайӧ керкаыс выль. Керкаас уна бур патера. Быд патераын олӧны йӧз. Каньяс да понъяс тшӧтш сэні олӧны. |
|
G:audio
F:audio |
2.6. ВОДЗЫН, САЙЫН, ВЕСЬТЫН, ВЫЛЫН, УЛЫН, КОСТЫН
Ф:СЬӦ, ЧЫ, ШИ, ЖЕ |
пукалӧ, ӧшалӧ, куйлӧ; стен, йирк, ӧшинь, ӧдзӧс, вевт; водзын, сайын, весьтын, вылын, улын, костын, пытшкын. |
— Тайӧ мый? — Тайӧ керка. — Мый эм керкаас? — Керкаас эм вевт, ӧдзӧсъяс да ӧшиньяс. — Керка пытшкын мый эм? — Керка пытшкын жыръяс. Быд жырын эм джодж, стенъяс да йирк. — Мый тайӧ жырас? — Пызан, шкап, диван да улӧс. — Кӧні сулалӧ пызаныс? — Пызаныс сулалӧ ӧшинь да шкап костын. — Мый куйлӧ пызан вылын? — Пызан вылын куйлӧ небӧг. — А мый ӧшалӧ пызан весьтын. — Пызан весьтын ӧшалӧ лампа. — Кӧні нӧ улӧс? — Улӧсыс пызан дорын. — Улӧс улын нӧ коді? — Улӧс улын пукалӧ кань. — Коді пукалӧ пызан сайын? — Пызан сайын пукалӧ зонка. — Мый сулалӧ зонка водзын? — Зонка водзын сулалӧ тасьті. — Мый тасьтіас? — Тасьтіас шыд. |
|
G: Lena+ | 3.1. МЕНАМ -ӦЙ | тэнад, миян, тіян, сылӧн, налӧн; ёрт, ов, вич, овна; позьӧ, тӧдмасям, вай. Кулӧмдін, Улыс Воч. |
1. — Вай тӧдмасям! — Но, позьӧ. Мый нимыд? — Менӧ шуӧны Илля, а тэнӧ? — Менам нимӧй Наташа. Кыдзи тэнад овыд? — Менам овӧй Ванеев. А тэнад? — Ме Логинова. Мый вичыд? — Петрӧвич. Петыр Илля ме. А тэнад мый овнаыд? — Ме Мишӧ Наташ. Микайлӧвна сідзкӧ. — Наташ, тэ кытысь? — Ме Улыс Воч сиктысь? А тэ? — Ме Ыджыдъяг сиктысь. — Тайӧ кӧні? — Тайӧ Удораын. А кӧні Улыс Вочыд? — Сійӧ Кулӧмдін районын, Воч ю дорын. 2. — Влад, тэ тӧдан, кодлӧн тайӧ телепоныс? — Насталӧн? — Абу. — Сідзкӧ Леналӧн. — О, ёртъяс, аттьӧ! Тайӧ менам телепоныс. |
|
G: Lena | 3.2. МЕНАМ ЭМ, МЕНАМ АБУ | чой, вок, гӧтыр, верӧс, гозъя, челядь, ань, нывъёрт; нимкодь, видзӧда, ёна; верстьӧ, шуда, том, пӧрысь. |
1. — Ӧльӧш, тӧдмась, тайӧ менам бать — Петыр Иван. — Видза оланныд, Иван Петрӧвич. — Видза, Ӧльӧш. — А тайӧ менам мамӧй, Педӧр Гальӧ. — Меным зэв нимкодь, Галина Педӧровна. — Меным тшӧтш. — А тайӧ менам Катьӧ чойӧй да Гришӧ вокӧй. — Чолӧм, челядь! — Чолӧм, Ӧльӧш... 2. — Тэнад ыджыд семья? — Абу ёна ыджыд: менам эм бать-мам, чой-вок, кань да пон. — Батьыд пӧрысь нин? — Абу на пӧрысь. — А мамыд? — Сійӧ зэв на том. — Бать-мамыд уджалӧны? — Уджалӧны. — Кӧні? — Мамӧй уджалӧ банкын, а батьӧй инженералӧ. — А чой-вокыд? — Найӧ велӧдчӧны на. — Кӧні найӧ велӧдчӧны? — Чойӧй велӧдчӧ институтын, а вокӧй университетын. — Чойыд верстьӧ нин? — Верстьӧ. Сылӧн эм нин ас семья — верӧс да ичӧт кага. Найӧ — шуда гозъя. — А вокыд? Сылӧн гӧтырыс эм? — Абу на, но сылӧн эм нывъёрт. |
|
G: Lena+ | 3.3. -ЛӦН | айка, вежӧртас, дзик, нинӧмысь, ныв, пӧль, пӧч, сідз, тесьт, тьӧща, шуанног, ыджыд бать, ыджыд мам, энька. |
1. Рочӧн ми шуам дедушка да бабушка, а комиӧн пӧль — тайӧ батьыдлӧн бать, пӧч — сылӧн гӧтыр, батьыдлӧн мам. Ыджыд мам — тайӧ мамыдлӧн мам, а ыджыд бать — сылӧн верӧс, мамыдлӧн бать. Пӧль да пӧч — пӧрысь гозъя, ыджыд мам да ыджыд бать — абу жӧ том гозъя. (серпасалӧй схема медводдза кум кӧленалысь). Батьыд — сійӧ пӧльыдлӧн да пӧчыдлӧн пи, а мамыд — ыджыд батьыдлӧн да ыджыд мамыдлӧн ныв. 2. — Машӧ, коді нӧшта тэнад эм рӧдвужысь? — Менам эм айка да энька. — Кодъяс найӧ? — Айкаӧй — менам верӧслӧн бать, а энькаӧй — верӧслӧн мам. — Рочӧн тайӧ лоӧ свекор да свекровь? — Дзик сідз. — А кыдзи лоӧ комиӧн тёща да тесть? — Комиӧн шуӧны тьӧща да тесьт. — Тайӧ дзик рочӧн? — Кывъясыс рочӧсь, а шуанногыс коми. — А вежӧртасыс мый? — Сідз жӧ, кыдзи и рочӧн: тесьтыс — гӧтырыдлӧн бать, а тьӧща — гӧтырыдлӧн мам. |
|
G: Lena+ | 3.4. кымын, 1-19 | час, часі, кад, джын, ыж, порсь, вӧв, мӧс, овмӧс. |
1. — Прӧща кора, тіян часіныд эм? — Эм. — Кымын ӧні кадыс? — Ӧні квайт да джын. — Ыджыд аттьӧ. — Нинӧмысь. 2. — Лена, кымын нӧ кань олӧ тэнад карса патераад? — Менам куим кань: Мурка, Дуся да Рыжик. — Уна... А мам-батьыдлӧн сиктад кымын кань олӧ? — Налӧн сэні кык кань. — Коді нӧшта налӧн эм? — Куим пон. — Нӧшта коді? — Мӧс, вӧв, ыжъяс да порсьяс. — Кымын нӧ ыжыс да порсьыс? — Ӧкмыс ыж да вит порсь. — Зэв тай ыджыд овмӧс налӧн. |
|
G: Kat+ | 3.5. ыджыд лыд, уна, этша, некымын | кызь, комын, нелямын, ветымын, квайтымын, сизимдас, кӧкъямысдас, ӧкмысдас, сё, сюрс, этша, некымын, кымын, пиук, лавка, ёж. |
1. — Кӧні Ті оланныд? — Ме ола Сыктывкарын. — Кӧні нӧ тайӧ. — Тайӧ Коми Республикаын, Сыктывкар — Коми Республикаын юркар. — Тіян юркарныд ыджыд? — Абу ёна ыджыд. — Кымын морт олӧ сэні? — Сэні олӧ 346 сюрс морт. — Абу тай уна. — Абу. Мӧскуаын, шуам, ӧні олӧ 12.506.468 морт. — Но, Мӧскуа — зэв ыджыд кар, сійӧ Роч муын юркар. 2. — Пиук, лунын кымын час? — Лунын 24 час. — А ӧти часын кымын минут? — Ӧти часын 60 минут. — А ӧти минутын кымын секунд? — Тшӧтш 60. |
|
G: Kat+ | 3.6. Арлыд, -ЛЫ | арлыд, арӧс, мойд, висьтав, волы, сет, шу, сьыв, ӧввӧ, козьналӧны, козин, чӧскыд, шуд, нэм, таво |
— Висьтав, Васьӧ, кымын тэныд арӧс? — Меным 5 арӧс нин. — Зэв нин тай ыджыд. — А Полина чойыдлы кымын арӧс? — Менам чойлы 10 арӧс. — Кымын арӧс тэнад батьлы? — Сылы 58 арӧс. — Гашкӧ, пенсия вылын нин? — Пенсия вылын, тшӧтш уджалӧ на. — А мамыдлы кымын арӧс? — Мамӧ менам том. Сылы 45 арӧс. — А тэнад чойыд либӧ вокыд эм? — Менам эм ичӧт вок. Сылы 12 арӧс. Велӧдчӧ школаын. — Алло, Света? — Ме. Чолӧм, Люба! — Чолӧм! Аски менам чужан лун. Волы. — О! Зэв бур! Кымын часын? — 6 час рытын ме тэнӧ кора гортӧ. — Аддзысьлытӧдз, Люба. — Аскиӧдз, Света. Талун Насталӧн чужан лун. Таво сылы 15 арӧс. Пызан вылын уна чӧскыд сёян. Пызан сайын пукалӧны Маша нывъёрт, Аня да Света чойяс, Петя вокыс. Найӧ козьналӧны Настялы козинъяс, шуӧны сылы: "Кузь нэм да бур шуд!". |
|
G: Inna+ | 4.1. КУТШӦМ | сэтшӧм, татшӧм, ичӧт, югыд, пемыд, дженьыд, гажа, дона, мисьтӧм, мӧд, син, шайт, кок, висьӧ, ньӧба |
— Меным колӧ син мазь. Кымын сулалӧ тайӧ мазьыс? — Сійӧ сулалӧ 1055 шайт. — О! Сэтшӧм дона! Но ме ньӧба. — Со. Нӧшта мый? — Да, менам нӧшта кокӧй висьӧ. Колӧ татшӧм таблетка, со рецепт. — 255 шайт. — Аттьӧ. Менам нимӧй Тамара. Ме ола карын. Сэні менам эм патера. Патераӧй ыджыд, югыд да гажа. Тані эм крӧвать да шкап. Шкап пытшкын ӧшалӧ кык платтьӧ: ӧтиыс кузь — сійӧ выль, а мӧдыс — дженьыд, важ нин. Ӧшинь водзын эм пызан. Пызан дорын сулалӧ креслӧ да кык улӧс. Пызаныс пемыд. Сы вылын куйлӧны небӧгъяс да шылльӧ-мылльӧ. Рытъясын ме уджала пызан сайын. Жырӧй ӧти ӧшиня. Ӧшинь вылын сулалӧны мича дзоридзьяс. Стенъяс югыдӧсь. Стенын ӧшалӧ картина. |
|
G: Inna+ | 4.2. -ӦСЬ | Цвет
рӧм гӧрд сьӧд еджыд виж кольквиж турунвиж лӧз руд кельыд дӧрапас ӧмидз саридз гач дӧрӧм |
Кутшӧм рӧмъяс коми дӧрапасын? Еджыд, турунвиж да лӧз. А роч дӧрапасын? Гӧрд, лӧз да еджыд. Каньясыд кутшӧм рӧмаӧсь? Найӧ дзик уна рӧмаӧсь: овлӧны сьӧд каньяс, еджыд каньяс, гӧрдоввиж каньяс, руд каньяс... Тіян эмӧсь кольквиж дӧрӧмъяс? Абуӧсь, сӧмын турунвижъяс. А саридз рӧма гачьяс? Эмӧсь, дженьыд кокаӧсь и, кузь кокаяс и. Меным колӧ ӧмидз рӧма платтьӧ. Ӧмидз рӧма платтьӧяс со танӧсь. Чолӧм! Менӧ шуӧны Вика. Меным 28 арӧс. Менам эм нывъёрт. Сійӧс шуӧны Марина. Сылы 31 арӧс. Сійӧ Визинысь, но ӧні олӧ республикаса юркарын — Сыктывкарын. Марина — зэв мича том ань. Сійӧ верӧс сайын, кык челядя. Юрсиыс сылӧн кузь, сьӧд. Турунвиж рӧма синъясыс зэв ыджыдӧсь да мичаӧсь. Вомыс ӧмидз рӧма. Менам нывъёрт — шуда ань. |
|
G: Inna+ | 4.3. ДЖЫК, МЕД (содтыны - ЫСЬ) | шонді, колана, интереснӧй, об, чож, дядь, тьӧт, воча вок, воча чой, унджыксӧ, тӧлысь, сійӧн, пӧшти, ӧткодь 1 |
- Коді тэныд лоӧ батьыдлӧн вок? - Батьӧлӧн вокыс - менам дядь. - А мамыдлӧн вок? - Мамӧлӧн вокыс меным лоӧ чож. - Мамыдлӧн чойыс нӧ? - Сійӧ меным тьӧт. А батьӧлӧн ыджыдджык чойыс - менам об. Ӧні унджыксӧ тётяӧн жӧ шуам. - А дядьясыдлӧн да тьӧтъясыдлӧн челядьныс тэныд кодъяс лоӧны? - Найӧ - менам воча чойяс да воча вокъяс. - Коді тэнад чой-вок костын медыджыд? - Васьӧ вокӧй, сійӧ кызь кӧкъямыс арӧса. - А медічӧтыс коді? - Аннук - сійӧ кага на, 5 арӧса да. - Мый матынджык - шонді али тӧлысь? - Тӧлысь. - А мый ыджыдджык? - Шонді. Шонді ыджыдджык тӧлысьысь, но ылынджык, сійӧн найӧ пӧшти ӧткодьӧсь, видзӧдан да. Ме ола сиктын. Тані жӧ олӧ менам котыр. Котырӧй зэв ыджыд. Эмӧсь бать-мам, кык чой да вок. Батьӧйлы 56 арӧс. Мамӧй батьысь томджык. Сылы 53 арӧс. Ичӧтджык чой-вокыс школаын на велӧдчӧны. Машалы 8 арӧс. Сійӧ шондіа нывка. Вася зэв интереснӧй зонка. Сійӧ ыджыдджык Машаысь. А Люда миянысь медыджыдыс. Сылы 26 арӧс, сійӧ уджалӧ нин. Миян котырным зэв шуда да гажа. |
|
G: Inna+ | 4.4. КОДЬ | вывті, мичаник, важиник, буркодь, кукань, рам, кӧрт, чорыд, ӧшкамӧшка, чача, бӧж, коль, ку, шань 1 |
1. Кутшӧм рӧмъяс эм ӧшкамӧшкалӧн? Гӧрд, вижовгӧрд, виж, турунвиж, кельыдлӧз, лӧз, гӧрдовлӧз. 2. Мам да нывка чача лавкаын. - Мамук, меным колӧ тайӧ мичаник аканьыс. - Кутшӧм нӧ? - Со тайӧ! Сійӧ сьӧд юрсиа, гӧрд платтьӧа, кузь кока, медся ыджыд. - Тайӧ аканьыс вывті дона. Вай ньӧбам ичӧтджык акань. Шуам со тайӧ буркодь. - Меным сійӧ колӧ! - Сьӧм абу, нылук! - Ладнӧ. - А Ваньӧ вокыдлы нӧ мый ньӧбам? - Сылы колӧ кӧрт туй. - Но, бур! 3. Менам пӧчӧй олӧ сиктын. Сэні зэв гажа. Туй дорын сулалӧны мичаник керкаяс, найӧ ичӧтикӧсь, чачаяс кодьӧсь. Сикт шӧрын сулалӧ важиник вичко. Эм и асфальта чорыд туй. Йӧзыс сиктын зэв шаньӧсь да рамӧсь. Сиктсаяслӧн эмӧсь мӧсъяс, вӧвъяс, куканьяс. Найӧ сьӧдіник, еджыдик да рыжӧйкодь рӧмаӧсь. 4. Коми муын вӧр-ваыс зэв жӧ нин гажа! Вӧрыс мойдын кодь, сэні сулалӧны ыджыд да ичӧт пуяс. Пуяс костын шонді. Вӧрын олӧ унакодь звер. Со ыджыд да ён ош, сылы колӧ чӧскыд ӧмидз. Со тані кӧчыс. Пельыс сылӧн кузь, а бӧжыс дженьыдик. Пу вылын пукалӧ ичӧтик ур, сылӧн лапаас коль. Пу улын дона куа руч, синъясыс сылӧн виж рӧмаӧсь. А тайӧ ёж, юрыс сылӧн абу, эм кузиник ныр. |
|
G: Lena+ | 4.5. Л/В, удвоение | йӧв сов вӧв чаль бедь додь видз лӧдз ытшкандыр, куран, пуктам, турун, шуйга, веськыд, нянь |
1. Сиктын ытшкандыр. Шондіа да зэв лӧддза. Ми уджалам видз вылын. Менам киын куран да, чалльӧй нин висьӧ. Ми пуктам мӧслы да куканьлы турун. Йӧлыс мӧснымлӧн зэв чӧскыд. 2. Доддя вӧлыс сулалӧ важиник пу лавка дорын. Лавкаысь петӧ пӧрысь ыджыд мамӧй, сійӧ беддя. Сылӧн шуйга киас сумка, а веськыд киас бедь. Сумкаын эм сьӧд нянь джын, еджыд нянь, вый да сов. |
|
G: Kat+ | 4.6. ЙКТМ | зон зеп гыж тор кольӧ мунӧ ёсь тош лыс петӧ вайӧ кӧр бурдӧдӧны висьӧм пинь (?ен ун гӧп шеп) |
Миша — сиктса зон. Сылы дас сизим арӧс. Сылӧн эм Буско нима пон. Кузь пеля понйыс зэв шань, но гыжйыс сылӧн ёсь. Пиньясыс тшӧтш ёсьӧсь. Синмыс понйыслӧн югыдлӧз. Буско сьӧда-еджыда рӧма. Бусколы колӧ сёян. Зонмыслӧн зептас эм нянь тор. Тайӧ торйыслӧн джынйыс мунӧ Бусколы, а мӧд джынйыс кольӧ Мишалы. Тӧвся вӧрысь петӧ тошка пӧль. Сійӧ вайӧ сэтысь лыска увъяс. Найӧ зэв чӧскыд кӧраӧсь, а нӧшта найӧ бурдӧдӧны висьӧмъясысь. |
|
G: Lena | 5.1. Императив | ветлы, ньӧб, лок, вай, мун, босьт, пет, ю, гиж, лыддьы, пукты, рысь, кольк, татчӧ, вочакыв |
1. — Аня, лок татчӧ. — Мыйла? — Колӧ ньӧбны сёян. Ветлы лавкаӧ. — Кӧні тіян лавкаыс, ме ӧд абу тайӧ карысь. — Пет керкаысь, мун веськыдвылӧ 300 метра. Сэні эм ыджыд еджыд ӧшиньяса гӧрд рӧма лавка. Сэні матын нӧшта эм виж рӧма керка. — Бур. Мый колӧ ньӧбны? — Вай лавкаысь йӧв, вый, ӧти сьӧд нянь, дас кольк. — Кымын сулалӧ колькйыс? — Дас колькйыс сулалӧ 80 шайт. — А рысь миянлы колӧ? — Колӧ, тшӧтш ньӧб. Да, гортысь пакет босьт. 2. — Валя, ветлы карса библиотекаӧ да вай меным небӧг. Сійӧ меным ёна колӧ. — Ачыд ветлы да босьт. — Меным оз позь, ме вися. — Ладнӧ. Сідзкӧ бурдӧдчы. 3. — Ваня, тэныд письмӧ. — Коді гижӧ? — Вокыд. — Пукты татчӧ. — Мыйла ӧні он босьт? Лыддьы да гиж вочакыв. |
|
G: Lena+ | 5.2. Инфинитив | узьны, пырны, локны нуны сёйны чеччыны водз мыссьыны весавны дасьтыны сэтчӧ пасьтасьны тӧдӧмлун аски медводз |
1. Асывнас Васялы колӧ чеччыны водз, сизим часын. Колӧ мыссьыны, весавны пинь, сёйны выя рок, юны йӧла тшай либӧ копей, дасьтыны портфель, пуктыны сэтчӧ небӧгъяс да тетрадьяс, пасьтасьны да петны гортысь. Колӧ мунны школаӧ велӧдчыны, босьтны тӧдӧмлун. 2. — Батьӧ, позьӧ ме пета ывлаӧ ворсны? — Оз позь, нылукӧй, медводз тэныд колӧ вӧчны гортса удж. 3. — Меным колӧ мунны. — Кытчӧ? — Гортӧ. Меным аски водз чеччыны. |
|
G: Lena+ | 5.3. Аккузатив | миянӧс, тіянӧс, сійӧс, найӧс чолӧмавны ӧтлаын ворсны кывбур озырлун видзны лэбач тӧвйӧ радейтны вердчанін кӧйдыс |
— Ёртъяс! Люба корӧ миянӧс Чужан лун пасйыны. — Кыдзи ми кутам сійӧс чолӧмавны? — Ме сета тіянлы кывбуръяс. Кора тіянӧс велӧдны аски кежлӧ. — А мый ми сылы козьналам? — Люба радейтӧ лыддьысьны. Позьӧ козьнавны сылы мича небӧг. — Кутшӧм небӧг сылы колӧ? — Лэбачьяс йылысь. Люба радейтӧ найӧс. — Небӧг лавкаын эм ӧти мича небӧг. Сэні гижӧма Коми Республикалӧн озырлун, коми вӧр-ва, йылысь да кыдзи видзны сійӧс. Тшӧтш сэні гижӧма кутшӧм лэбач тӧвйӧ миян муын, кыдзи вӧчны налы вердчанінъяс, кутшӧм кӧйдыс сэтчӧ позьӧ пуктыны. — Бур. Сідзкӧ, ми лыддям кывбуръяс, а тэ, Вова, козьналан небӧгсӧ Любалы. А сэсся кутам ӧтлаын ворсны пызан сайын. |
|
G: Lena+ | 5.4. Эн мун | кӧсйыны, пажын, чужанлунасьны, кампет, сӧмын, тадзи, дыр, кольны, ӧтнад, пемыд, водны, сёр, шыблавны, паськӧм, видзӧдны |
— Мамӧ, ме кӧсъя сёйны кампет. — Ӧні оз на позь. Регыд пажын. Медводз ми шыдсӧ сёям. Сэсся сета тэныд ӧтиӧс. — А позьӧ ме рытнас ёрт дорӧ ветла? — Сӧмын сёр эн лок. Талун ми батьыдкӧд мунам чужанлунасьны. Тэ колян гортын ӧтнад. Эн лыддьы небӧгъяс пемыдын. Телевизор дыр эн видзӧд. Весав пиньтӧ, мыссьы да эн вод сёр. Паськӧмтӧ эн шыблав. — Бур. Тадзи и вӧча. |
|
G: | 5.5. Мунӧй/энӧ мунӧй | бурдӧдчыны, бурдӧдысь, кос, голя, ён, кӧдзыд, кывзыны, мысти, насмука, норасьны, пуксьыны, петкӧдлыны, пӧрччысьны, шоныд, пожъявны |
Бурдӧдысь дорын: — Видза оланныд. — Видза оланныд, пырӧй, пуксьӧй. Мый вылӧ норасянныд? — Менам висьӧ голяӧй, юрӧй да ён насмука. — Температураныд эм? — Эм. Комын сизим да квайт. — Пӧрччысьӧй коскӧдз. Ме кывза тіянӧс. А ӧні петкӧдлӧй голянытӧ. Пасьтасьӧй. Тіянлӧн прӧстуда. Пукалӧй гортын, ывлаӧ энӧ петӧй. Энӧ юӧй кӧдзыд ва, бурджык шоныд морс либӧ маа йӧв. Пожъялӧй ныртӧ сола ваӧн. Ӧні пыралӧй аптекаӧ да ньӧбӧй тайӧ лекарствосӧ. Юӧй сійӧс куимысь луннас. Виччыся тіянӧс куим лун мысти тайӧ жӧ кадӧ. — Аттьӧ. Аддзыслытӧдз. — Бурдӧдчӧй. Аддзысьлытӧдз. |
|
G: Lena+ | 5.6. <red>йылысь</red> | гожӧм, саридз, тшӧкыда, мӧвпавны, йылысь, купайтчыны, гожйӧдчыны, шойччыны, сьӧкыд, кажитчыны, лыйсьыны вердӧны, гажтӧмтчыны, рӧдвуж, окыштны |
1. Ӧні гожӧм. Менам Вика нывъёртӧй сьӧд саридз дорын. И ме тшӧкыда мӧвпала сы йылысь. Сэні Вика купайтчӧ, гожйӧдчӧ, сёйӧ чӧскыд фрукты. 2. Видза олан, Сашук ёртӧй. Ме служита армияын, Мирный карын. Тані сьӧкыдкодь, но меным кажитчӧ. Миянӧс велӧдӧны лыйсьыны. Олам казармаын. Вердӧны бура. Но гажтӧмтча рӧдвужысь, пыр мӧвпала на йылысь. Висьтав налы чолӧм да окышт ме пыдди мамӧс. 3. — Коді тэ пыдди вӧчӧ гортса уджтӧ? — Мамӧ. — А мыйла? — Гортса уджӧй зэв сьӧкыд. |
|
G: | 6.1. ӧн+нам | пыдди | ||
G: Inna+ | 6.2. -Ӧ; -ЫН, -ЫСЬ | лэдзны, веськыдвылӧ, шуйгавылӧ? | ||
G: | 6.3. -АС, -СЬЫС | |||
G: Inna+ | 6.4. -ЛЫСЬ | козьнавны | ||
6.5. | ||||
G: | 6.6. серийные послелоги: (ВЫЛЫН, УЛЫН, ВЕСЬТЫН, ВОДЗЫН, САЙЫН, ДОРЫН, ПЫТШКЫН, КОСТЫН). | |||
G: ROlga+ | 7.1. Ӧнія кад | радейтны, ворсны | ||
G: ROlga+ | 7.2. Ӧнія кад (огасьӧм) | |||
G: ROlga+ | 7.3. Мунан он? | гашкӧ | ||
G: ROlga+ | 7.4. LoVe глаголы | повны, кувны, отсавны, оз ков | ||
G: Inna+ | 7.5. Ы глаголы | ветлыны, аддзыны, восьтыны, лыддьыны, гораа, бура, артмыны, кажитчыны | ||
G: | 7.6. имя деятеля -ЫСЬ, профессия | |||
G: Inna | 8.1. верма/кӧсъя | вермыны, кӧсйыны, | ||
G: | 8.2. кужа | кужны, варччыны, йӧктыны | ||
G: Inna+ | 8.3. локны | мыйла, быть | ||
G: Lena+ | 8.4. колян кад | неважӧн, тӧрыт, войдӧрлун, поводдя, тшыксис | ||
G: Lena+ | 8.5. локтан кад | аски, гӧсьт, миянӧ, аскомысь, вежон, локтан, | ||
G: Kat+ | 8.6. -КӦД, -ТӦГ | |||
G: Inna+ | 9.1. -ӦД (лыдакыв) | медводдза, мӧд, коймӧд | ||
G: Lena+ | 9.2. тӧлысь нимъяс | |||
G: Lena+ | 9.3. вежон лунъяс | |||
G: Lena+ | 9.4. -СЯНЬ, -ЛАНЬ, -ӦДЗ | |||
G: Lena+ | 9.5. дырйи, чӧж, | |||
G: Lena+ | 9.6. -ӦД, -ТІ, КУЗЯ, ПЫР, ПӦЛӦН, ВОМӦН | |||
G: Lena+ | 10.1. ачым | дорйыны | ||
G: Lena | 10.2. (кута мунны) | котравны, пондыны, мӧдны, кутчыны | ||
G: | 10.3. (ковмас гижны, лоӧ мунны) | |||
G: Lena+ | 10.4. -ЫШТ, -ЛЫ/-В | волыны, | ||
G: Kat+ | 10.5. кымын час? (ГӦГӦР, КЫМЫН) | стӧч, вӧлі, асывнас, рытнас, луннас, войнас, пажын | ||
G: Lena | 10.6. -ЛА |
А2
11.1. | ||||
11.2. | ||||
11.3. | ||||
Lena+ | 11.4. КӦ и НЕ- | |||
11.5. | ||||
Kat+ | 12.1. -ӦН / -НА- | |||
12.2. | ||||
Kat+ | 12.3. лои/вӧлі | |||
Lena+ | 12.4. став, быд, ставным, | |||
Kat+ | 12.5. кыкнан, ӧтнам, коднан | |||
13.1. | ||||
13.2. | ||||
13.3. | ||||
Lena+ | 13.4. наречия | |||
Kat+ | 13.5. ӧта-мӧд | |||
14.1. | ||||
Lena | 14.2. прич. и сущ. -ЫСЬ, -АН, -ӦМ, -ТӦМ | |||
Lena | 14.3. -ӦМА - заочная форма | |||
14.4. (ПӦ, МИСЯ, ШУАН) | ||||
14.5. (кодарӧ, ӧтарӧ-мӧдарӧ) | ||||
15.1. (-СЬЫ, -АСЬ возвратный залог) | ||||
15.2. (безличные предложения СЬЫ) | ||||
15.3. (-ӦД понудительный залог) | ||||
15.4. -ИГӦН, -ТӦГ, -ТӦДЗ | ||||
15.5 (КУЗЬТА, ПАСЬТА) |